พระหลวงพ่อเงิน วัดบางคลานไม้โพธิ์แกะ

พระบูชารูปเหมือน หลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน จ.พิจิตร นั้น มีแต่เรื่องบอกเล่ากันว่า มีการสร้างด้วยไม้มงคลชนิดต่างๆ เป็นกรณีพิเศษ จำนวนไม่มาก โดยฝีมือช่างชั้นเยี่ยม เป็นงานฝีมือแกะสลักองค์ต่อองค์ จำนวนจึงมีไม่มาก ไม่เหมือนกับการเททองหล่อด้วยเนื้อโลหะต่างๆ ซึ่งจะหล่อสร้างเท่าไรก็ได้ พระบูชารูปเหมือนหลวงพ่อเงิน ที่แกะสลักด้วยไม้โพธิ์,ไม้ละมุด หรือ ไม้โพธิ์นิพพาน มีของแท้ๆ มีน้อยมาก ทำให้พบเห็นยาก จนบางคนแทบจะไม่เชื่อว่า มีการสร้างกันจริงๆ เมื่อไม่นานมานี้ ผู้เขียนได้มีโอกาสพบเห็น พระไม้แกะหลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน ชนิดที่น่าเชื่อว่า เป็นของแท้แน่นอน การจะบอกว่าพระองค์นี้องค์นั้น แท้จริงอย่างไร เก๊ทำเทียมแบบไหน ทุกอย่างต้องผ่านขั้นตอน การตรวจพิสูจน์ ซึ่งวงการพระนิยมทำกัน คือ หาข้อมูลจากนักนิยมสะสมพระรุ่นเก่า ค้นหาหลักฐานเอาจาก คนที่ทันหลวงพ่อ หรือใช้วิธีที่เที่ยงตรงที่สุด คือ การพิจารณาจากพระองค์จริง หลวงพ่อเงินวัดบางคลานทุกรุ่น

ในส่วนของการค้นหาหลักฐาน จากบุคคลที่ทันหลวงพ่อ อันเป็นส่วนสำคัญที่สุดนั้น ในทุกวันนี้คงทำได้ยาก เพราะท่านเหล่านั้นได้หมดสิ้นอายุขัยไปนานแล้ว หากจะใช้เป็นเรื่องอ้างอิง จะต้องมีการจดบันทึกไล่ช่วงชีวิตของหลวงพ่อต่างๆ ประวัติหลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน จ.พิจิตร ล่วงหน้าหลายสิบปี  ข้อมูลส่วนนี้ ปัจจุบันจึงยุติลงชนิดเกือบจะสิ้นเชิงและที่ว่า จะหาหลักฐานเอาจากนักนิยมสะสมรุ่นเก่า สาระส่วนนี้ หากมีส่วนทำให้เชื่อ ครบ ๑๐๐ % ต้องได้ส่วนประกอบหลัก คือ คนทันหลวงพ่อ มาอยู่ควบคู่กันไปเสมอ อย่างนี้แล้ว เรื่องการเล่นหาต่อๆกันมา จากนักเล่นรุ่นเก่าบางครั้ง จึงมีเปอร์เซ็นให้เชื่อลดลง จนอาจไม่เพียงพอให้เกิดความเชื่อถือ ความเชื่อมั่น ในการพิจารณาเช่า-ซื้อ อันเป็นส่วน ที่ยังต้องการให้เกิดในสังคมวงการพระฯ

การหาข้อมูลเพื่อทำให้เชื่อได้ว่า พระองค์นี้แท้ องค์นี้จริง องค์นั้นปลอม จนมีการสะสมติดต่อกันมาก ด้วยการซื้อขายกันอย่างมีเหตุผล ก็คือ การดูจากของจริง วิเคราะห์หลักฐานจากวัตถุที่สร้างขึ้นเป็นองค์พระ เป็นหลักสำคัญในการพิจารณา วันนี้...ขอเรื่อง พระหลวงพ่อเงิน ไม้แกะสลัก ที่เห็นในภาพนี้ มาวิเคราะห์ว่า ทำไมจึงเชื่อว่า เป็นของแท้ ได้อย่างไร ? ซึ่งเรื่องนี้...ขอบอกก่อนว่า ผู้อ่านต้องยอมเปิดใจกว้างบ้าง เพื่อรับความคิดเห็นผู้อื่น  ขออย่าได้มีอคติต่องานเขียน อย่างแรกที่นำมาพิจารณาประกอบ ว่าด้วยเรื่องวัสดุที่ใช้ คือทำด้วยไม้ รังสรรค์ด้วยมือ ธรรมชาติของไม้ ย่อมมีการหดตัว เสื่อม แกร่ง ผุ ไปตามกาลเวลา นั่นคือ เรื่องที่เราท่านทราบกันอยู่แล้ว ดังนั้นทำอย่างไร ถึงจะให้คงสภาพ หรือเสื่อมสภาพลงน้อยที่สุด เชื่อหรือไม่ว่าคนโบราณท่านรู้จักและศึกษาและสังเกตเรื่องพรรค์อย่างนี้มาก่อน พระเกจิอาจารย์สมัยก่อนท่านจึงรักษางานไม้  ด้วยการเอา รัก มาทา เอา ชาด มาลง เอา ยางไม้ มาชุบ และหากเป็นวัตถุมงคล หรือข้าวของงานไม้ชิ้นสำคัญ เขาอาจจะเอาทองมาปิดทับ เพื่อให้เกิดความสวยงาม โดยมีนัยยะเพื่อซ่อน เพื่อบดบังชั้นรองพื้น ซึ่งส่วนมากงานรองพื้นมักหาความงามได้น้อยมาก งานไม้ชิ้นสำคัญของมงคลล้ำค่า เมื่อได้ทำตามขั้นตอนนี้แล้ว จะสามารถรักษาและชะลอ การเสื่อมสภาพ บางอย่างอาจทำให้เกิดการคงสภาพได้ ในปัจจุบัน เราจึงยังคงได้เห็น งานไม้ชิ้นสำคัญๆ,พระพุทธรูปไม้ลงรักปิดทองต่างๆ และสิ่งของล้ำค่าาอื่นๆ ตามสถานที่ที่มีความสำคัญ รวมทั้งพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติแหล่งต่างๆในบ้านเรา

การรังสรรค์ด้วยมือ เป็นผลงานของนายช่างผู้ชำนาญ และเป็นไปได้ว่า ดูแบบมาจากองค์จริงของหลวงพ่อเงินโดยตรง วิเคราะห์ได้จากมีความเหมือนจริงมาก ทั้งโครงหน้าอากัปกริยา ท่านั่ง การครองผ้า การพาดผ้า และ ปรากฏการณ์ของงานโบราณปรากฏ ขณะเดียวกัน เนื้อไม้ เห็นได้ชัดกว่า เนื้อไม้แห้งมาก จนเกิดร่องรอยการหดตัว ทำให้บางจุดเกิดการลั่นของไม้และร้าว การแห้ง หดตัว ขนาดของยางปีที่ไม้คายออกมา แสดงอย่างชัดว่า เป็นไม้เก่า อาศัยเพียงวัสดุที่ปรากฏอยู่ส่วนบนของพื้นผิว คือ ทองที่ถูกปิดทับลงบนยางไม้ ที่ว่าเป็นยางไม้ ก็ด้วยงานไม้ก่อนลงทองทับ นายช่างมักใช้งานรองพื้นเป็นอย่างๆ เช่น รัก ยางมะเดื่อ งานปูนปั้น ดินสอพองผสมกาวยาง  ฯลฯ เฉพาะงานไม้ชิ้นงามๆ ที่นายช่างอยากแสดงความงาม หรืออยากให้เห็นรายละเอียดต่างๆ ให้มาก มักใช้ยางไม้ หรือกาวยาง ซึ่งบางครั้งอาจผสมดินสอพอง เมื่อแห้งจะยุบตัวติดกับวัสดุที่ทาได้ดี งานนี้ปรากฏให้เห็นในพระหลวงพ่อเงินองค์นี้ ทองที่เห็น มีความหมองหม่น แสดงความเก่าในตัว หลุดร่อนเป็นบางจุด คำนวณอายุจากการเปรียบเทียบกับงานไม้สำคัญๆ ที่พบเห็นตามสถานที่ต่างๆ เชื่อว่า คงมีอายุอยู่ในราว ๙๐ ถึง ๑๐๐ปี นอกจากนี้ หากได้พิจารณาจากรอยฟันแทะของแมลงหรือสัตว์เล็กๆ ที่เกิดขึ้นตรงฐานด้านหน้า เมื่อเทียบดูจากการคงรูป รอยที่เกิดขึ้นมีการสมานกับอากาศแล้ว สีจึงหมองลง  ไม่ใช่ริ้วรอยใหม่ ที่เพิ่งปรากฏในเร็ววันนี้แน่นอน รอยนี้สันนิษฐานว่า เกิดมานาน อย่างน้อยๆ น่าจะใช้เวลาสมานตัว ๒๐-๓๐ปี

ส่วนที่ว่า นายช่างเห็นจากองค์จริง กล่าวคือ อาการทั่วไปของงานแกะไม้ เพื่อสร้างรูปเหมือนรูปเคารพ หลักพื้นฐาน คือ แกะเอาตามจริง คือเห็นมาอย่างไร แกะตามไปอย่างนั้น จนกว่าจะแล้วเสร็จ เรื่องนี้ หากทำกันไม่เสร็จในคราวเดียว ตัวช่วยต่อจากการดูเอาจากองค์จริง ก็คือ แกะตามรูปถ่าย หากเป็นศิลปินนักวาดภาพ ก็ทำด้วยกันทั้งสองอย่าง คือ เห็นทั้งตัวจริง และถ่ายรูปบันทึก อากัปกิริยา ขณะที่ได้วาดภาพอยู่ในขณะนั้นไว้ เพื่อนำไปประกอบการวาดชั้นหลัง จนงานสำเร็จเรียบร้อย จึงเชื่อว่า เป็นไปได้มากที่แกะตามองค์จริงที่เห็น รวมทั้งจากภาพถ่าย ซึ่งเป็นที่นิยมในสมัยนั้นแล้ว ที่ปรากฏให้เห็นว่า ลักษณะของหลวงพ่อแตกต่างกัน ทั้งท่วงท่า ทั้งช่วงเวลา รูปแบบการครองผ้า รวมทั้งฉากหลังก็แตกต่างกันไป ที่ว่าแกะตามเอาจากองค์จริง วิเคราะห์ว่าแท้ พิสูจน์ได้ชัด หากเปรียบเทียบกับรูปภาพที่หลวงพ่อเงินได้ถ่ายไว้ ไม่ว่าจะเป็นครั้งไหนตอนใด ก็เหมือนตัวท่าน และบุคคลที่เชื่อถือได้หลายท่านในวงการพระ เมื่อเห็นของจริง พระหลวงพ่อเงิน ไม้โพธิ์แกะ องค์นี้ต่างให้ความเห็นตรงกันว่า นี่คือ พระหลวงพ่อเงิน ไม้โพธิ์แกะของจริง ตามที่คนสมัยก่อนได้พูดสืบต่อกันมาว่า ได้มีการทำผลงานนี้ขึ้นมาด้วย

ไม้สำคัญ ที่นิยมนำมาแกะเป็นพระบูชา รูปเหมือนบูชา ส่วนใหญ่มักจะใช้ไม้ที่มีชั้นเนื้อละเอียด เช่น ไม้จันทน์หอม ไม้จันทน์แดง หากเป็นไม้ที่ให้ความสวยงาม มักเป็นไม้ละมุดและจำพวกไม้แกะง่าย เช่น ไม้สักทอง แต่หากเกี่ยวกับความเป็นมงคล และมีพิธีการ มักใช้ไม้ขนุน หรือไม้โพธิ์ ซึ่งไม้โพธิ์นั้น เมื่ออายุนานไป จะมีการหดตัวน้อย และน้ำหนักกจะเบา สีเมื่อแห้งจัด จะออกโทนสีขาว และปรากฏเสี้ยนไม้ พระหลวงพ่อเงินไม้โพธิ์แกะ องค์นี้ก็มีลักษณะเช่นเดียวกันนี้  จึงเชื่อว่า พระหลวงพ่อเงิน ไม้โพธิ์แกะ องค์นี้เป็นของแท้แน่นอน และสร้างขึ้นในสมัยของท่านด้วย ถามว่าจะต่างอะไรกับพระไม้ที่ว่ากันว่าเป็นของหลวงพ่อเงินเหมือนกัน แต่ทำไมไม่เหมือน ไม่แท้ ความนี้นอกจากหลักพิจาณาข้างต้นแล้ว ยังสามารถตอบได้ง่ายๆ ว่า พระหลวงพ่อเงิน ไม้โพธิ์แกะ ทุกพระเครื่ององค์ที่พบเห็นทั่วๆ ไป ความเก่าไม่ปรากฏ ความจริงไม่เหมือนเพราะแกะจากรูปหล่อลอยองค์หลวงพ่อเงิน ที่เทสำเร็จเป็นองค์แล้ว เป็นต้นแบบไม่ได้แกะจากการดูองค์จริงของหลวงพ่อแต่ประการใด คาถาบูชาหลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน

ดังนั้น จึงพบเห็นแต่ พระหลวงพ่อเงิน พิมพ์ลอยองค์ ที่มีขนาดใหญ่ ทำจากไม้ ตากลมๆ ส่วนหัวกลม เหมือนรูปหล่อเนื้อทองผสมไม่มีผิดเพี้ยน หากจะผิดก็ผิดที่ขนาด กับความไม่ชำนาญของช่างแกะ ที่ไม่ได้พบตัวจริงของหลวงพ่อมาก่อนเลย พระเครื่อง หลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน พระหลวงพ่อเงิน ไม้โพธิ์แกะ เหล่านั้นส่วนใหญ่จึงเป็นของชั้นหลัง ซึ่งไม่ใช่ของแท้แต่ประการใด ของจริงทำอย่างไรก็ย่อมเป็นของจริง และสามารถสำแดงตัวตนอย่างองอาจ ของจริงไม่จำเป็นต้องอวดโอ่ความยิ่งใหญ่ เพราะของยิ่งใหญ่ บ้างครั้งก็มิใช่ของจริงเสมอไป คมชัดลึก เพชร ท่าพระจันทร์