ที่มาคำว่า พระเครื่อง 

คำว่าพระเครื่อง พระพิมพ์ กับความเชื่อมีมาตั้งแต่เมื่อไหร่ ? ปัจจุบันนับว่าผู้คนให้ความสนใจในเรื่องของการสะสมพระเครื่องและวัตถุมงคลมีจำนวนมากขึ้น และเป็นที่น่าสนใจตรงที่ผู้ที่นิยมสะสมในปัจจุบันนี้มีอายุน้อยลง ซึ่งในอดีตนั้นเราจะพบว่าส่วนใหญ่แล้วจะมีอายุอยู่ประมาณวัยกลางคนซะส่วนใหญ่ คำว่าพระเครื่องคือ พระพิมพ์+เครื่องรางของขลัง ก็คือพระเครื่องราง บทความพระเครื่องนี้จะทำให้รู้ที่มาของ ความหมายคำว่า พระเครื่อง หรือ พระพิมพ์

พระพิมพ์ พระเครื่อง เครื่องรางของขลัง

พระเครื่องราง หมายถึงพระพิมพ์องค์เล็กๆ สำหรับนำติดตัวไปบูชานั้น คำว่า “พระเครื่อง” ไม่ได้เป็นของที่มีอยู่ในสังคมไทยมาแต่เดิม หากเป็นสิ่งที่พึ่งเกิดขึ้นในช่วงไม่กี่ร้อยปีมานี้เอง ความนิยมในการพก "พระพิมพ์" ซึ่งสมัยก่อนสร้างขึ้นมาเพื่อหวังว่าจะเป็นเครื่องช่วยประกาศสืบทอดพระศาสนาให้แพร่หลายไปได้อีกหลายพันปี พระพิมพ์เหล่านี้ ได้กลายสถานะมาเป็นคำว่า พระเครื่อง นั้นเป็นคำที่ใช้เรียกแทนคำว่า “พระศักรพุทธปฏิมา” ซึ่งเป็นชื่อนามที่ใช้เรียกกันในทางอิทธิฤทธิ์กฤตยาคม มิใช่การกำหนดความหมายในทางโบราณคดีโดยความเป็นจริงแล้ว “พระพิมพ์” หรือ “พระเครื่อง” ก็คือสิ่งเดียวกัน จากหลักฐานสำคัญ เช่น การพบจารึกบนแผ่นจารึกลานทองของ กรุพระปรางค์วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดสุพรรณบุรี และแผ่นจารึกลานเงินของกรุพระบรมธาตุเจดีย์นครชุม จังหวัดกำแพงเพชร เป็นต้น ได้แสดงให้ทราบถึงพุทธาคม กรรมวิธีในการสร้างพระเครื่อง ซึ่งเป็นมรดกตกทอดสืบสานมาถึงทุกวันนี้ จากหลักฐานดังกล่าวแสดงว่าพระพิมพ์ทั้งหลายได้ผ่านกรรมวิธีบรรจุพุทธคุณ วิทยาคาถา และพุทธปรมาภิเษกสำเร็จเป็น พระศักรพุทธปฏิมาอันวิเศษแล้ว

ความหมายของพระเครื่อง
คำว่าพระเครื่อง นั้นน่าจะเกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 ตอนท่านสั่งเครื่องจักรจากยุโรปมาเพื่อผลิตเหรียญกษาปณ์ที่ระลึกต่างๆ และก็มีการผลิตเหรียญของพระเกจิอาจารย์ขึ้น. ทำให้เรียกเหรียญที่ทำเป็นรูปพระเกจิอาจารย์ต่างๆ ซึ่งทำมาจากเครื่องจักรว่า “พระเครื่อง” ซึ้งปัจจุบันการเรียกพระองค์เล็กๆที่เป็น พระพิมพ์ต่างๆก็จะเรียกกันว่าพระเครื่อง เลยเป็นที่มาของ ความหมายคำว่า พระเครื่องหรือพระพิมพ์ และเครื่องรางของขลังหรือคำว่า พระเครื่อง สมัยก่อนจะสร้างเป็นรูปสมมติของพระพุทธเจ้าส่วนใหญ่จะมีขนาดเล็กพระพิมพ์ที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณนั้นส่วนใหญ่ สร้างขึ้นมาเพื่อสืบทอดพระศาสนาโดยคติว่าต้องสร้างพระพิมพ์ให้ครบ 84,000 องค์เท่ากับจำนวนพระธรรมขันธ์ ซึ่งส่วนใหญ่แล้วนำพระพิมพ์ไปฝังไว้ใต้กรุเจดีย์ พระเจดีย์ต่างๆ บ้างก็อยู่ตามถ้ำ บ้างก็ตามลานวัด โคนต้นไม้ใหญ่ ส่วนใหญ่สถานที่เหล่านั้นจะเป็นสถานที่ๆสำคัญในอดีต

ความเชื่อเรื่องพระพิมพ์ พระเครื่องราง

ความเชื่อเรื่อง พระเครื่อง และคำว่าพระเครื่อง พระพิมพ์เป็นสิ่งไม่พบเห็นในสังคมไทยสมัยกรุงศรีอยุธยา ภาพจิตรกรรมฝาผนังตามวัดต่างๆ ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาลงมาก็ไม่ปรากฏว่ามีรูปทหารที่เอาพระมาห้อยคอ หรือวรรณคดีต่างๆก็ไม่มีกล่าวถึงการนำ"พระพิมพ์"ต่างๆมาคล้องคอ วรรณคดีเรื่อง ขุนช้างขุนแผน ซึ่งอยู่ในสมัยอยุธยาตอนปลาย - หรือตอนต้นรัตนโกสินทร์ ก็ไม่มีใครนำ พระพิมพ์มาห้อยคอ จะมีก็แต่เครื่องรางของขลังจำพวก เสื้อยันต์ ตะกรุด ผ้ายันต์ ผ้าประเจียด ลูกอม เท่านั้น

เครื่องรางของขลัง วัตถุมงคลในรูปแบบต่างๆ

 ความเชื่อเรื่องพระพิมพ์และคำว่า พระเครื่อง คาดว่าน่าจะมีช่วงสมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งมีพบเห็นกันแล้ว ที่เห็นได้เด่นชัด ก็ได้แก่ (พระสมเด็จ ที่สมเด็จฯพระพุฒาจารย์ (โต) พรหมรังสี) สร้างขึ้นเพื่อสืบทอดพระศาสนาและเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ สำหรับพุทธานุภาพพระเครื่องของสมเด็จฯนั้นมีผู้โจษขานเลื่องลือกันมาก โดยเฉพาะเหตุการณ์สำคัญเมื่อครั้งอหิวาตกโรคระบาดครั้งยิ่งใหญ่ในอดีต เมื่อปีระกา พ.ศ. 2416 ปรากฎว่าบ้านใดมีพระพิมพ์สมเด็จ แล้วอาราธนาพระสมเด็จทำน้ำมนต์อาบ บริโภคจะปราศจากโรคร้ายได้ แต่ถึงกระนั้นประชากรในกรุงเทพฯ ก็ล้มตายกันประดุจใบไม้ล่วงถึงกับมีคำขวัญ ว่า “คนหัวโตกินแตงโมวัดแจ้ง ไปดูแร้งวัดสระเกศ ไปดูเปรตวัดสุทัศน์” คำว่าแร้งวัดสระเกศหมายถึงบรรดาแร้งที่ลงกินศพคนตาย ซึ่งไม่สามารถจะเผาศพได้ทันจึงนำมาสุมกันไว้ เมื่อใครได้มาเห็นจะเกิดธรรมสังเวชในจิตใจเป็นอย่างยิ่ง

และเมื่อเวลามีศึกสงคราม ก็จะพกพระพิมพ์ หรือพระเครื่องรางติดตัว เพื่อเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ ซึ่งส่วนใหญ่พระเครื่องสมัยที่สร้างเมื่อคราวที่มีศึกสงครามส่วนใหญ่แล้วจะมีความเชื่อถือกันว่า พระเครื่องพระพิมพ์เหล่านั้นจะมีพุทธคุณด้าน ปกป้องคุ้มครองไม่ให้ได้รับอันตรายจากข้าศึก เช่นพุทธคุณด้านคงกระพันชาตรี หนังเหนียว ฟันแทงไม่เข้า กำบังตนและมหาอำนาจ ส่วนในคราวที่บ้านเมืองอยู่ช่วงว่างเว้นจากสงครามบ้านเมืองสงบสุข พระเกจิอาจารย์หรือผู้รู้ที่สร้างพระพิมพ์ วัตถุมงคลพระเครื่องก็อาจจะปลุกเสก พระเครื่องให้มีพุทธคุณ เด่นด้านเมตตามหานิยม มหาเสน่ห์ เพื่อสืบทอดพุทธศาสนาและเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ เลยเป็นที่มาของคำว่า"พระเครื่อง"