ปีขาล ความหมายของคำว่า "เสือ" ปีขาลนักษัตรลำดับสามที่มี"เสือ"เป็นสัญลักษณ์ สัตว์ที่มีพละกำลังความน่าเกรงขามเป็น สัญลักษณ์ประจำปีนักษัตร

ค้นเรื่องราวความหมายของ 'เสือ'

นับถอยหลังเหลือเวลาอีกไม่นานสำหรับปีฉลูที่กำลังจะก้าวผ่าน และก็อีกไม่นานเช่นเดียวกัน สำหรับการต้อนรับ ปีพุทธศักราชใหม่ 2553 ปีขาลนักษัตรลำดับสามที่ใกล้จะมาถึง ประวัติวันปีใหม่ เทศกาลวันปีใหม่
  
วันขึ้นปีใหม่ ตามพจนานุกรมให้ความหมายคำว่า ปี หมายถึงเวลาที่โลกโคจรรอบ ดวงอาทิตย์ครั้งหนึ่งราว 365 วัน หรือ 12 เดือนตามสุริยคติ ตามจารีตประเพณีของไทย ถือวันแรมหนึ่งค่ำเดือนอ้าย (เดือนหนึ่ง) เป็นวันขึ้นปีใหม่ซึ่งสอดคล้องกับคติทางพุทธศาสนาที่เริ่มฤดูหนาวเป็นจุด เริ่มต้นของปี จากนั้นเปลี่ยนมาใช้วันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 เป็นวันขึ้นปีใหม่โดยนับวัน เดือน ปีแบบจันทรคติ คือการโคจรของดวงจันทร์เป็นเกณฑ์ แต่ต่อมาเมื่อมีการเปลี่ยนมาใช้แบบสุริยคติใช้ดวงอาทิตย์เป็นเกณฑ์ก็ถือวัน ที่ 1 เมษายนเป็นวันปีใหม่
  
ในปี พ.ศ. 2483 วันขึ้นปีใหม่มีการเปลี่ยนแปลงอีกครั้งตามแบบสากลเพื่อให้สอดคล้องกับประเทศต่างๆ ทั่วโลกและต้องการให้เป็น สากลมากขึ้น แต่ทั้งนี้ประเพณี การขึ้นปีใหม่ในวันสงกรานต์นั้นยังคงให้มีอยู่ด้วยถือว่าเป็นประเพณีและ วัฒนธรรมที่ดีงามควรแก่การอนุรักษ์ให้มีการสืบทอด
  
ส่วนการนับด้วยปีนักษัตรมีปรากฏมายาวนาน ต่อเนื่องจากปีชวด ฉลูก็มาถึง ขาล โดยมี เสือ สัตว์ที่มีพละกำลังความน่าเกรงขามเป็น สัญลักษณ์ประจำนักษัตร ดังนั้นเพื่อการรู้จักกับเรื่องราวของเสือหลากหลายแง่มุมยิ่งขึ้น ก่อนบอกลาปีเก่าต้อนรับปีใหม่โอกาสนี้ได้รวบรวมสีสันความหมายที่เกี่ยว เนื่องกับเสือโดยมีนักวิชาการวัฒนธรรม ส่วนหนึ่งจากข้อมูลสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติมาร่วมบอกเล่า
  
เสือ เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในวงศ์ฟิลิดี (Felidae) วงศ์เดียวกับแมว เป็นสัตว์นักล่าที่ชาญฉลาดและน่าเกรงขามโดยเฉพาะเสือขนาดใหญ่ มักทำให้ผู้พบเห็นเป็นครั้งแรกเกิดความหวาดหวั่น กลัวเกรงในพละกำลังอำนาจ แต่ขณะเดียวกันก็จะรู้สึกประทับใจในความสง่างาม
  
เสือจึงได้รับการยกย่องว่าเป็น ราชาแห่งสัตว์ป่า ขณะที่สิงโตที่มักเรียกกันว่า เจ้าป่า นั้นจัดอยู่ในวงศ์เดียวกับเสือ แต่อยู่ในสกุลแพนเทอรา เป็นเสือขนาดใหญ่ที่สามารถส่งเสียงคำรามได้ เพราะมีเส้นเอ็นเสียงลักษณะพิเศษเฉพาะและถือเป็นเอกลักษณ์ที่สัตว์อื่นไม่ สามารถทำได้โดยเสือสกุลนี้นอกเหนือจากสิงโตแล้วยังมีเสือโคร่ง เสือดาว เสือจา กัวร์ และเสือพูม่า
  
ส่วนเสือขนาดกลางและขนาดเล็ก อาทิ เสือลายเมฆ เสือชีตาห์ เป็นสัตว์บกที่วิ่งเร็วที่สุดในโลกจะไม่สามารถคำรามได้ แต่ส่งเสียงขู่ได้ เสือส่วนใหญ่อาศัยอยู่ตามป่าและทุ่งหญ้าไม่ชอบน้ำ เสือเป็นสัตว์ที่มีประสาทสัมผัสที่ดีมาก โดยเฉพาะประสาทด้านการมองเห็นที่สามารถมองเห็นภาพเป็นมิติได้เช่นเดียวกับคน และลิง เสือมีกล่องหูขนาดใหญ่จึงได้ยินเสียงได้ดี แต่ประสาทด้านดมกลิ่นไม่ดีนัก
  
ลักษณะพิเศษอีกอย่างของเสือ คือสามารถซ่อนเล็บไว้ในปลายนิ้วเท้า เมื่อต้องการ จับเหยื่อจะกางเล็บเท้าหน้าออก ส่วนเล็บเท้าด้านหลังจะใช้เป็นอาวุธเพื่อฉีกกระชากเหยื่อ และในขณะที่เสือวิ่ง เล็บเท้าหลังจะช่วยยึดเกาะ ทำให้สามารถตะกุยพื้นเร่งความเร็วได้มากขึ้น นอกจากนี้การหดซ่อนเล็บของเสือยังเป็น การรักษาความแหลมคมของเล็บไว้ ช่วยป้องกันการขูดขีดขณะเดินหรือเคลื่อนไหวตามปกติ
  
ขณะที่เสือเป็นสัตว์รักสงบ แต่เมื่อต้องล่าเหยื่อก็จะกลายเป็นสัตว์ที่อันตรายและ ดุร้ายที่สุด จึงมักถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ของพลังอำนาจ ความเชื่อต่าง ๆ ซึ่งมีมาแต่ครั้งโบราณ อ.สุจริต บัวพิมพ์ นักวัฒนธรรมอาวุโส ที่ปรึกษาสำนักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยสยาม ให้ความรู้ว่า ปีขาล ตามที่ทราบหรือรู้จักกันว่าเป็น ปีเสือ ซึ่งคำนี้แม้จะไม่ได้หมายถึง เสือ แต่การที่นำสัตว์มาแทนสัญลักษณ์ปีก็เพื่อให้เกิดการจดจำและหลายชาติต่างก็นำ สัตว์มาเป็นตัวแทนของปี แต่บางครั้งอาจมีการนำบุคลิก อุปนิสัยของสัตว์ชนิดนั้นมาเป็นตัวแทนเกี่ยวข้องกับเรื่องปีด้วย
  
“หลายประเทศในภูมิภาคเอเชียไม่ว่าจะเป็นจีน ญี่ปุ่น เวียดนาม ลาว ฯลฯ ต่างก็มีการนำสัตว์มาเป็นสัญลักษณ์และก็อาจแตกต่างกันไปบ้าง อย่างปีมะโรงของเราเป็นงู แต่มะโรงของจีนเป็นมังกร ปีเถาะของเราเป็นกระต่าย ประเทศญี่ปุ่นเป็นแมว ฯลฯ ส่วนการนำสัตว์มาเป็นสัญลักษณ์ เป็นสื่อแทนจากตำนานที่ปรากฏก็ไม่ได้มีบอกเล่า เพียงแต่เกี่ยวเนื่องในเรื่องเล่า ตำนานนั้น ๆ ซึ่งจะกล่าวถึงการนำสัตว์ต่าง ๆ มาเป็นสัญลักษณ์แทนปี”
  
แต่อย่างไรก็ตามปีขาลที่มีเสือเป็นสัญลักษณ์และมีการกล่าวถึงความดุของเสือ ก็ต้องระมัดระวัง นำมาย้ำเตือนการดำเนินชีวิตไม่ให้ประมาท อย่างในสำนวนไทยไม่ว่าจะเป็น คำสุภาษิตหรือคำพังเพยนั้น  ก็มีเรื่องราวของเสืออยู่ไม่น้อย อย่าง เขียนเสือให้วัวกลัว อยากได้ลูกเสือต้องเข้าถ้ำเสือ เสือกลับใจ ฯลฯ
  
“เสือที่นำมากล่าวกันโดยมากมักเป็นนัยความหมายที่เปรียบถึงเสือซึ่งเสือหมาย ถึงอำนาจ ความดุ แต่ไม่ว่าจะเป็นสุภาษิตคำสอนหรือคำพังเพย คำเปรียบเปรยฝาก  มุมมองแง่คิดต่างสอนใจและสำนวนไทยเหล่านี้ได้ถ่ายทอดคุณค่าที่สัมผัสได้ แต่ในปัจจุบันเป็นเรื่องที่น่าเสียดายที่การสอนเตือนผ่านสุภาษิต คำพังเพยห่างไกลออกไป ทั้งนี้เพราะขาดการนำมาใช้ไม่มีการสืบทอด เด็กรุ่นใหม่จึงไม่ทราบความหมายคุณค่าของสำนวนไทยซึ่งมีความหมายต่อการเรียน รู้ภาษาไทย วิถีวัฒนธรรมไทย” นักวัฒนธรรมอาวุโสกล่าว
  
นอกจากนี้ยังมีสำนวนไทยที่เกี่ยวกับเสือที่มักได้ยินได้ฟังบ่อยครั้ง อย่าง เสือซ่อนเล็บ ผู้ที่เก่งกล้าสามารถแต่ไม่ยอมแสดงให้ปรากฏ หนีเสือปะจระเข้ หมายถึง หนีภัยอย่างหนึ่งมา แล้วต้องมาพบภัยอีกอย่างหนึ่ง เลี้ยงลูกเสือลูกจระเข้ หมายถึง เลี้ยงลูกศัตรูหรือลูกคนพาลทำให้เดือดร้อนภายหลัง เสือนอนกิน คนที่ได้รับผลประโยชน์โดยไม่ต้องลงทุนลงแรง หน้าเนื้อใจเสือ หมายถึง คนที่มองดูภายนอกเหมือนคนซื่อหรือคนดี แต่ที่จริงแล้วเป็นคนร้าย เสือไว้ลาย คนมีความสามารถ ทำอะไรย่อมแสดงฝีไม้ลายมือ เสือรู้คนที่มีไหวพริบหรือฉลาดเอาตัวรอด จับเสือมือเปล่า ทำการใดโดยไม่ต้องลงทุน เป็นต้น
  
อีกทั้งยังมีเรื่องราวความน่ารักของตัวการ์ตูนเสือขวัญใจเด็ก ๆ อย่าง หน้ากากเสือ การ์ตูนญี่ปุ่นเรื่องราวของนักมวยปล้ำฝีมือดีจากถ้ำเสือผู้อุทิศตนเพื่อเด็ก กำพร้า พิงค์แพนเตอร์ การ์ตูนที่มีเสือโย่งสีชมพูสดใสอารมณ์ขันมีความชาญฉลาดเป็นตัวชูโรง ขณะที่ ทิกเกอร์ เป็นเสือการ์ตูนหนึ่งในกลุ่มเพื่อนหมีพูห์ที่มีความน่ารักมีเอกลักษณ์ชวนจด จำ ฯลฯ
  
ในเรื่องราวของเสือยังมีการกล่าวถึงบุคคล สถานที่รวมทั้งมีนิทานพื้นบ้านของไทย อย่าง หลวิชัยคาวี ถ่ายทอดเรื่องราวของลูกเสือที่มีความกตัญญูต่อแม่โค และทั้งหมดนี้ ก็คือเรื่องราวเกี่ยวกับเสือที่นำมาบอกเล่าให้ท่านทั้งหลายทำความรู้จัก เพื่อต้อนรับปีขาลที่กำลังจะมาถึง

ขณะที่ปีเก่ากำลังจะลาผ่านไป ปีพุทธศักราชใหม่คิดทำสิ่งใด ตั้งมั่นจะลด ละ เลิกสิ่งใดที่ตั้งใจไว้ช่วงเวลานี้เรียกได้ว่าเป็นอีกโอกาสที่ดีที่จะเริ่ม ต้น...สวัสดีปีใหม่.

ทีมวาไรตี้ หนังสือพิมพ์เดลินิวส์