พุทธศาสนสุภาษิตหลายข้อที่ผู้รู้ได้อธิบายไว้ให้ได้ศึกษา และนำไปเป็นแนวทางปฏิบัติ เหมาะกับทุกสถานการณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับเหตุการณ์บ้านเมือง

"สนฺติเมว สิกฺเขยฺย" พึงศึกษาความสงบแล (นัย.ม.อุป.14/436) ความสงบดีกว่าความวุ่นวาย ที่ใดไม่สงบที่นั้นมีแต่ความขัดแย้ง ขาดสันติภาพ พระพุทธศาสนาสอนให้เน้นหนักเรื่องการประพฤติดี ประพฤติชอบด้วยกาย วาจา ใจ สำรวมกายไม่ให้เกะกะระรานคนอื่น ไม่หยิบฉวยสิ่งของที่เขาไม่ได้ให้ ไม่ละเมิดสามีภรรยาและบุคคลอื่นซึ่งไม่ใช่คู่ครองของตน

สอนให้ ระวังการใช้คำพูด อย่าให้เป็นประเภทหาเหตุผลเข้าข้างตนเอง ยุยงส่งเสริมให้คนแตกแยก พูดจาหยาบคาย เหลวไหลไร้สาระ สอนให้มีมโนสำนึกในทางที่ถูกต้องสร้างสรรค์ เมื่อแต่ละคนศึกษาสำรวมดีแล้ว ความวุ่นวายต่างๆ ก็ไม่เกิดขึ้น สันติภาพย่อมเกิดแก่โลก พระพุทธศาสนาเน้นย้ำในเรื่องสติ จะคิดทำพูดสิ่งใดต้องมีสติกำกับจึงจะไม่เกิดความวุ่นวาย

สติเป็นธรรมเครื่องตื่นอยู่ในโลก สิ่งที่จะช่วยขจัดความยุ่งเหยิงในชีวิตได้อย่างดี คือ สติ

คำว่าสติ แปลว่า ความระลึกได้ เป็นกุศลธรรมที่ช่วยปลุกเตือนให้คนรู้ตัวอยู่เสมอ เวลาที่ชีวิตประสบความยุ่งเหยิงหลงระเริงในโลกียวิสัย มัวเมาในอบายมุข เวลาอารมณ์หงุดหงิด มองโลกในแง่ร้าย บางครั้งอารมณ์ฟุ้งซ่าน เกิดลังเลสงสัย ความยุ่งเหยิงเหล่านี้ถ้าใช้สติเหนี่ยวรั้งจิตใจไว้ให้ถอยห่างชีวิตก็จะไม่ วุ่นวาย ไม่สับสน ในทางกลับกันหากขาดสติโอกาสที่จะดำเนินชีวิตผิดพลาดย่อมเกิดขึ้นได้เสมอ

สติเป็นข้อธรรมะที่ไม่ใช่เรื่องใหม่มีการกล่าวถึงกันอยู่เนืองๆ แต่สังคมไทยยามนี้เหมาะจริงที่จะเน้นย้ำให้เห็นถึงความจำเป็น ให้ระลึกอยู่เสมอว่าคนมีสติมีความเจริญทุกเมื่อ คนมีสติย่อมได้รับความสุข และเป็นผู้ประเสริฐทุกวัน เพราะสิ่งที่ทำแล้วทำคืนไม่ได้

พระพุทธศาสนามุ่งเตือนให้มนุษย์มีความรอบคอบก่อนทำและก่อนพูด เพราะมีหลายเรื่องที่ทำให้ผู้ทำลงไปได้รับความเดือดร้อนแสนสาหัสในภายหลัง คนที่ทำผิดไปแล้วอยากจะลบหรือแก้การกระทำผิดของตนให้ถูกต้องหรือให้เป็นอัน ไม่ได้ทำย่อมเป็นไปไม่ได้ คนที่ปล้นเขา ฆ่าเขาก็เป็นอันว่าทำกรรม คือ ปล้นฆ่า และจะทำคืนหรือลบล้างการกระทำของตนนั้นไม่ได้ คนที่พูดจาดูหมิ่นคนอื่นให้ได้รับความเสียหายและมีความประสงค์จะทำคืนไม่ให้ เป็นอันด่าหรือหมิ่นผู้อื่นนั้น กระทำไม่ได้เพราะตนทำไปแล้ว

เพราะ เหตุที่กรรมชั่วที่ตัวทำไปแล้วทำคืนไม่ได้นี้เอง จึงทำให้เราเป็นทุกข์ สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงสอนให้พิจารณาให้ดีก่อนแล้วจึงลงมือทำ

ดังพุทธศาสนสุภาษิตที่ว่า กตสฺส นตฺถิ ปฏิการํ สิ่งที่ทำแล้วทำคืนไม่ได้

แผลเก่าแผลเป็นให้เวลาเยียวยาค่อยจางไป แต่อย่าเพิ่มแผลใหม่ ให้ยิ่งดูน่าเวทนา

..สิ่งที่ทำแล้วทำคืนไม่ได้..

คอลัมน์ หน้าต่างศาสนา
ปราณสุวีร์ อาวอร่ามรัศมิ์ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ

ที่มา... ฉบับที่ 6715 ข่าวสดรายวัน