ในอดีตชาวบ้านเรียกว่า วัดโคกยายหอม ปัจจุบันร้างเป็นโบราณสถาน เรียกว่า เนินพระ หรือ เนินยายหอม ตำนานเล่าสืบกันมาว่า ยายหอม ตั้งบ้านเรือนอยู่ตรงบริเวณนี้ เป็นผู้เลี้ยง พระยาพาน วัดนี้รกร้างมากว่า ๑,๐๐๐ ปี เมื่อ พ.ศ.๒๔๗๙ พระธรรมวาทีคณาจารย์ (สมณศักดิ์ขณะนั้น) หรือ หลวงพ่อเงิน เจ้าอาวาสวัดดอนยายหอม ได้ขุดเอาอิฐที่หักพังแถวชานเนินไปสร้างอุโบสถ

 เมื่อขุดลึกลงไปเล็กน้อยก็พบศิลาเหลี่ยมเขียว ๒ ต้น สูงประมาณ ๔ เมตร มีลายจำหลักที่ปลายเสา คล้ายกับ เสาประตูสัญจิเจดีย์ ของ พระเจ้าอโศกมหาราช กับ กวางหมอบ ทำด้วยศิลา ๑ ตัว พระพุทธรูปศิลาสมัยทวารวดี ๑ องค์ พระเสมาธรรมจักร ทำด้วยหินแต่หักพัง เสาศิลานี้ตอนบนมีง่ามสำหรับวางพระเสมาธรรมจักร เป็นแบบเดียวกับที่พบในบริเวณองค์พระปฐมเจดีย์ วัดพระงาม วัดพระประโทณ และแบบพระราชวังสนามจันทร์

 เสาศิลานี้ เวลานี้อยู่ที่วัดดอนยายหอม ส่วนกวางหมอบกับพระพุทธรูปส่งไปเก็บไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จากโบราณวัตถุที่พบเหล่านี้ เป็นหลักฐานยืนยันว่า เดิมบริเวณนี้เป็นวัดเก่า และตัวเนินคงจะเป็นฐานเจดีย์ ขนาดสูงใหญ่ อยู่ภายในบริเวณวัด ตั้งแต่สมัยทวารวดี หรือก่อนนั้น มีอายุกว่า ๑,๐๐๐ ปีมาแล้ว ถือว่าเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ และสำคัญ

 วัดดอนยายหอม เป็นวัดที่มีชื่อเสียงของ จ.นครปฐม ประชาชนทั่วไปจะเข้ามาทำบุญ และสักการะรูปปั้น คุณยายหอม และส่วนมากเข้ามาบูชา หลวงพ่อเงิน ที่มีชื่อเสียง ณ วัดดอนยายหอม ราว พ.ศ.๒๓๙๘ หลวงพ่อทรัพย์ เจ้าอาวาสวัดงิ้วราย อ.นครชัยศรี พิจารณาเห็นสภาพวัดชำรุดทรุดโทรมมาก ไม่อาจบูรณะปฏิสังขรณ์ให้ดีขึ้นไปได้ และอยู่ในทิศทางที่ตั้งไม่ดี จึงร่วมกับชาวบ้านแถบนี้เลือกสถานที่ตั้งวัดใหม่ขึ้นในทางเหนือ อยู่ระหว่างวัดร้างเนินพระกับวัดโคกยายหอม เป็นที่นาของ นายคง กับ นายฉิม ตระกูลอินทนจุ้ย ได้ถวายที่ดินผืนนี้ให้เป็นที่สร้างวัดใหม่ เนื้อที่ ๘ ไร่ เมื่อ พ.ศ.๒๔๐๐

 หลวงพ่อทรัพย์ ได้อาราธนา พระวินัยธรฮวบพรหมสร อายุ ๒๕ ปี บวชได้ ๕ พรรษา จากวัดทอง อ.บางกอกน้อย กรุงเทพฯ ซึ่งกำลังศึกษาปริยัติธรรมที่วัดสุวรรณาราม อ.บางกอกน้อย มาเป็นเจ้าอาวาสรูปแรกวัดดอนยายหอม มีงานประเพณีและกิจกรรมทางศาสนาที่เป็นศูนย์รวมในการทำกิจกรรมร่วมกันของคณะ สงฆ์ และประชาชนใน ต.ดอนยายหอม  ตลอดจนประชาชนที่มีจิตศรัทธาต่อวัดดอนยายหอม ดังนี้

 ๑.งานคล้ายวันมรณภาพหลวงพ่อเงิน ระหว่างวันที่ ๙-๑๓ มกราคมของทุกปี เพื่อเป็นการระลึกถึงบุญบารมีของหลวงพ่อเงิน เพื่อให้ประชาชนใน ต.ดอนยายหอม และประชาชนทั่วไปที่มีจิตศรัทธาได้สักการะ โดยในช่วงงานดังกล่าวจะมีพิธีบวชพราหมณ์ เพื่อเป็นการรักษาศีล ตลอดจนเป็นการสร้างความสามัคคีของชาว ต.ดอนยายหอม

 ๒.งานปิดทองกลางเดือน ๔ ขึ้น ๑๕ ค่ำ ของทุกปี เป็นงานประจำปีที่จัดขึ้นเพื่อให้ประชาชน ต.ดอนยายหอม และประชาชนทั่วไป ได้เข้ามาสักการะทำบุญ บำเพ็ญกุศลปิดทองพระพุทธบาท รูปปั้นคุณยายหอม รูปจำลองหลวงพ่อเงิน ศิลาเสมาธรรมจักร ซึ่งขุดค้นพบที่เนินพระเจดีย์ ซึ่งอยู่ใกล้วัดดอนยายหอม

 และ ๓.งานคล้ายวันมรณภาพหลวงพ่อแช่ม ระหว่างวันที่ ๙-๑๓ ธันวาคมของทุกปี เพื่อเป็นการระลึกถึงบุญบารมีของหลวงพ่อแช่มที่ได้อุปการคุณต่อชาว ต.ดอนยายหอม 
เรื่อง / ภาพ "ไตรเทพ ไกรงู"
ที่มา...http://www.komchadluek.net/