หลักเมืองนครศรีธรรมราชที่สร้างขึ้นและประดิษฐานในศาลอันโดดเด่นเป็นสง่า ณ บริเวณสนามหน้าเมืองนครศรีธรรมราช มีรูปลักษณ์และองค์ประกอบ ที่ช่างผู้สลักบรรจงแกะขึ้น ตั้งแต่ฐานถึงยอดมีลวดลายเก้าแบบ ทุกแบบแกะสลักขึ้นด้วย คติธรรมความเชื่อในเรื่องกฎวัฏจักรและโลกธรรม เป็นหลัก กล่าวคือ

๑. ฐานวงกลมเก้าชั้น ประดิษฐจากความเชื่อที่ว่า มนุษย์ทุกรูปทุกนามมีต้นกำเนิดมาจากดินเมื่อถึงกาลดับขันธ์ก็จะสลายร่างกลายเป็นดิน ทุกอย่างเป็นอนิจจัง จึงควรเตือนสติให้ระลึกว่า มงคลคาถาเก้าประการเท่านั้น ที่จะช่วยให้มนุษย์ซึ่งเวียนว่ายตายเกิดในโลกนี้ มีดวงตามองเห็นธรรม ทั้งเป็นความหมายบอกเป็นนัยให้รู้ว่า หลักเมืองที่ปรากฏขึ้นใหม่นี้ สถิตในแผ่นดินรัชกาลที่ ๙ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

๒. ลวดลายมงคลเล็ก ประดิษฐจากความเชื่อที่ว่า ทุกคนที่เกิดมา เมื่อลืมตาดูโลกไม่ว่าจะยากดีมีจนอย่างไร ย่อมเป็นทารกที่สะอาดบริสุทธิ์ เสมือนดั่งผ้าขาวไม่มีรอยเปื้อน น่ารักใคร่ทะนุถนอม ไม่เป็นพิษเป็นภัยต่อผู้ใด ถือเป็นสิ่งมงคลขนาดย่อม แต่เมื่อกาลเวลาผ่านไป สังคมและสิ่งแวดล้อม มีส่วนทำให้ความบริสุทธิ์ และสะอาดแปรเปลี่ยนไป

๓. ลวดลายดอก และใบลำโพง (ลายแรก) ประดิษฐจากความเชื่อที่ว่า เมื่อมนุษย์เติบโตขึ้นย่อมถูกครอบงำด้วยอารมณ์ กิเลส ตัณหา ราคะ ความมัวเมาทั้งปวง สันดาน และสภาพแวดล้อม จะหล่อหลอมปรุงแต่งให้คน กลายเป็นผู้เร่าร้อนเป็นทุกข์ อยากได้ อยากมี ไม่มีขอบเขตจำกัด อ่อนไหวหันเหไปตามอารมณ์เบื้องต่ำ เสมือนต้นลำโพง พันธุ์ไม้พื้นเมืองที่มีพิษ สามารชุบย้อมจิตใจอารมณ์ให้เปลี่ยนแปลงไปได้ สัญลักษณ์แห่งความชั่วนี้ จะครอบงำมนุษย์เพิ่มขึ้นตามสภาพแวดล้อมที่ถูกห่อหุ้มด้วยกิเลส

๔.ลวดลายเล็บช้าง และน่องสิงห์ ประดิษฐจากความเชื่อที่ว่า บนเส้นทางแห่งความดีและความชั่วนั้น เมื่อยังอยู่ในเยาว์วัย บิดามาดา และครูบาอาจารย์ จะต้องคอยควบคุมดูแลสั่งสอนปลูกฝังขัดเกลา มิให้หันเหไปในทางชั่ว หรือประพฤติผิดทำนองคลองธรรม ควรตั้งอยู่บนเหตุผลและทราบถึงความถูกความผิด

๕. ลวดลายดอก และใบลำโพง (ลายที่สอง) ประดิษฐจากความเชื่อที่ว่า เมื่อเจริญเติบโตพ้นจากอ้อมอกพ่อแม่ครูบาอาจารย์ ย่อมสามารถจำแนกความดีชั่วได้ว่า สิ่งใดถูกสิ่งในผิด หากปล่อยตัวปล่อยใจ เสมือนเสพดอกและใบลำโพง เลือกประพฤติปฏิบัติไปในทางชั่วมัวเมา วิถีชีวิตก็จะพบแต่ความทุกข์เร่าร้อน หาความเจริญเป็นสิริมงคลมิได้ เวียนว่ายอยู่บนกองทุกข์ แม้จะมีความสุขบ้างแต่ก็เป็นเสมือนลมพัดผ่านชั่วครู่ชั่วยาม

๖.ลวดลายขดมงคล ประดิษฐจากความเชื่อที่ว่า มนุษย์เป็นสัตว์โลกที่มีเหตุผล และมีความคิด รู้จักจำแนกเลือกเฟ้นความดีความชั่ว รู้จักสร้างสมขนบเนียมประเพณี และ อารยธรรม จนพัฒนาก้าวหน้าไม่หยุดยั้ง สิ่งที่ดีงามย่อมเป็นมรดกตกทอดไปสู่ลูกหลาน แม้ว่ากิเลส ตัณหา ราคะ และอารมณ์เบื้องต่ำจะคอยก่อกวนชักจูง แต่หากรู้จักเลือกทางที่ดีแล้ว ก็จะทราบถึงเหตุถึงผล แสวงหาทางดับทุกข์ จนดำเนินชีวิตอย่างมีความสงบสุขไปตามธรราชาติได้ เป็นสัจธรรมที่มั่นคงยั่งยืน สมดังสัจธรรมที่ว่า ทำดีได้ดี และธรรมย่อมชนะอธรรมเสมอ

๗. ลวดลายน่องสิงห์ (ลายแรก) ประดิษฐจากความเชื่อที่ว่า สัจธรรมเบื้องต้น ที่จำแนกความดีความเลวของมนุษย์นั้น เป็นแต่เพียงความรู้สึกสำนึกขั้นหยาบ ที่สามารถระลึกเองได้ แต่ไม่อาจเข้าถึงพระอภิธรรมขั้นละเอียดอ่อน หรือโลกธรรมขั้นสูงได้ จึงจำเป็นต้องมีกฎหมายบ้านเมืองมาเป็นเครื่องรองรับ คอยกำกับบังคับมิให้ผู้คนละเมิดหลักนิติธรรม

๘. ลวดลายมงคลรอบเสา ประดิษฐจากความเชื่อที่ว่า พระรัตนตรัยอันเป็นที่พึ่งของสัตว์โลกทั้งหลาย จะช่วยชี้ช่องทางให้มนุษย์มีดวงตาเห็นธรรม เข้าถึงพระพุทธศาสนา ช่วยให้คนพ้นจากความเป็นสัตว์ ผู้ใดศรัทธาเลื่อมใสประพฤติปฏิบัติครบถ้วนแล้ว ผู้นั้นล่วงพ้นวัฏสงสาร ไม่ต้องกลับมาเวียนว่ายตายเกิด หากดำรงชีวิตอยู่ ก็ทราบถึงต้นเหตุแห่งทุกข์ รู้วิถีทางดับทุกข์ มีแต่ความร่มเย็นเป็นสุขไปตามฐานะ จิตใจสงบเยือกเย็นด้วยแสงแห่งพระรัตนตรัย

๙. ลวดลายบัวคว่ำบัวหงาย  ประดิษฐ์จากความเชื่อที่ว่า องค์จตุคามรามเทพปฐมกษัตริย์ชาวศรีวิชัย ได้รู้แจ้งเห็นจริงในสัจธรรมของพระพุทธศาสนา หยั่งถึงความดีความชั่วอันเป็นธรรมชาติของมนุษย์ จึงศรัทธาเลื่อมใสต่อพระพุทธศาสนาอย่างแรงกล้า มุ่งหวังให้ชาวศรีวิชัยทุกรูปทุกนาม ได้รับแสงแห่งพระรัตนตรัย จึงอุทิศทรัพย์ศฤงคารทั้งปวง สร้างพระธาตุเพื่อเป็นพุทธบูชา ปราบปรามเหล่าจัณฑาลชั่วช้ามิให้ก่อความเดือดร้อนในแผ่นดิน แผ่บรมเดชานุภาพไปทั่วทะเลใต้  มีบุญฤทธิ์ อิทธิอภินิหารยิ่งใหญ่ จนได้รับสมญาว่า พระเจ้าจันทรภาณุ ผู้ทรงขจัดความมืดมัวในโลก ดุจดังพระอาทิตย์และพระจันทร์ ซึ่งส่องชี้ให้เห็นความดีความชั่วทั้งปวง ผู้ใดกระทำความดี ก็จะได้รับผลดีตอบสนอง ผู้ใดกระทำความชั่ว ก็จะถึงการวิบัติพินาศไปในที่สุด

๑๐. ลวดลายน่องสิงห์ (ลายที่สอง) ประดิษฐ์จากความเชื่อที่ว่า ความดีความชั่วเป็นสิ่งสามัญที่เกิดขึ้นควบคู่กับมนุษย์ แม้ว่าขนบธรรมเนียม ประเพณี ศาสนา บิดามารดา ครูบาอาจารย์ จะได้อบรมสั่งสอน ปลูกฝังขัดเกลาให้ละเว้นจากความชั่วร้ายทั้งปวง ดำเนินชีวิตให้เป็นประโยชน์สุขแก่สังคม แต่ยังมีบรรดาเหล่าทรชนผู้ไม่รู้จักบาปบุญคุณโทษ เหมือนกับสุนัขพึงใจกับอาจม เมื่อมีการสถาปนาหลักเมืองขึ้นแล้ว องค์ราชันจตุคามรามเทพ จะสำแดงเทวอำนาจ ให้ปรากฏแก่ชาวเมือง จะควบคุมความเป็นไปของบ้านเมือง ให้ดำเนินไปตามทำนองคลองธรรม ส่งเสริมผู้กระทำความดี และล้างผลาญทำลายผู้ก่อกรรมทำชั่ว

๑๑. รูปพรหมสี่หน้า (ใหญ่) ประดิษฐ์จากความเชื่อเรื่อง สัญลักษณ์ของเทวดารักษาเมือง ผู้รอบรู้สรรพศาสตร์ทั้งหลาย และเข้าถึงพระอภิธรรมขั้นสุดยอด ประกอบด้วยทิยญาณหยั่งรู้ไตรโลก คือ อดีต ปัจจุบัน อนาคต มีอำนาจอภิสิทธิ์เหนือชีวิตมนุษย์ สามารถสำแดงอภินิหารในร่างแปลง ประดุจดังพระพรหมสี่หน้า อันมีต้นแบบมาจากบานประตู ทางขึ้นองค์พระบรมธาตุเจดีย์ (ในวิหารพระทรงม้า) เพื่อเตือนสติให้ทราบว่า การประกอบกรรมชั่ว แม้จะเร้นลับสายตาผู้คน สามารถปกปิดซ่อนเร้น หรืออาจหลอกลวงมนุษย์ธรรมดาได้ แต่เทพเจ้าประจำหลักเมือง ยังมองดูอยู่ทั้งสี่ทิศ จึงไม่อาจรอดพันสายตาไปได้เลย

๑๒. รูปพรหมสี่หน้า (เล็ก) ประดิษฐ์เป็น สัญลักษณ์ของเทวดารักษาเมืองประจำทิศน้อย ทั้งสี่ แสดงความนัยให้ทราบว่า ไม่ว่าชาวนครจะอยู่สารทิศใด ทิศตรง ทิศเฉียง ต้องเกรงกลัว และละอายต่อบาป ไม่ว่าในที่ลับหรือที่แจ้ง การก่อกรรมทำชั่วไม่อาจซ่อนเร้นปิดบัง ให้พ้นเทวดาฟ้าดินได้เลย

๑๓. เปลวเพลิงยอดพระเกตุ ประดิษฐ์เป็น สัญลักษณ์ความมีชัยนะของชาวเมืองนคร ที่จะมาถึงในวันข้างหน้า บ้านเมืองจะแปรเปลี่ยนไปสู่ความรุ่งโรจน์ และกลายเป็นอู่อารยธรรมของคาบสมุทรไทยอีกครั้ง เหมือนดังเคยเป็นมาแต่ครั้งพุทธศตวรรษที่ ๑๘

การแกะสลักลวดลายใช้เวลาเป็นปี เพราะทุกอย่างต้องใช้ความประณีตละเอียดอ่อน ต้องทุ่มเททั้งแรงกาย แรงใจ สมัยนั้นที่บ้านของผู้กำกับ ฯ จะเป็นเสมือนชมรมเล็ก ๆ เป็นชมรมพลังศรัทธาที่มีต่อองค์พ่อ นึกถึงในวันนี้แล้ว ผมว่าถ้าคนสมัยใหม่ร่วมแรงร่วมใจ เหมือนยุคนั้น อะไร ๆ คงจะดีกว่านี้อีกเยอะ

จริงอย่างปู่ย่าตายายว่า ถ้าเราทำงานใหญ่ มักจะมีอุปสรรคปัญหาเกิดขึ้นเสมอ โดยเฉพาะงานบุญครั้งใหญ่ที่ต้องอาศัยความร่วมมือสามัคคี เช่น การสร้างหลักเมืองในครั้งนี้ นัยเหมือนว่ามีมารมาผจญไม่ให้สำเร็จลุล่วง  ตลอดระยะเวลาสร้างหลักเมือง จะมีกลุ่มคนอยู่ ๒ กลุ่ม กลุ่มแรก คือ กลุ่มที่เห็นดีเห็นงาม กับการที่สร้างหลักเมืองไว้ เพื่อเป็นหลักชัยของนครศรีธรรมราช ส่วนอีกกลุ่มไม่ยอมรับหลักเมือง เพราะดูหมิ่นว่า ที่มาของศาลหลักเมืองนั้นงมงายไร้เหตุผล เพราะเกิดจากการทรงเจ้า ด้วยเหตุผลว่า นครศรีธรรมราชมีพระมหาธาตุเป็นหลักอยู่แล้ว และอีกเหตุผลหนึ่ง คือ ความขัดแย้งทางการเมอืงท้องถิ่น ซึ่งประการหลังนี้ไม่ขอกล่าวถึงรายละเอียด เพราะทุกอย่างได้ยุติลงเรียบร้อยแล้ว

ลวดลายและรูปทรงของหลักเมือง สวยเด่นเป็นสง่าอย่างชัดเจน เมื่อขั้นตอนสุดท้ายมาถึง นั่นก็คือ การลงรักปิดทอง จากหลักเนื้อไม้ธรรมดา ถูกทาบทาด้วยทองคำเหลืองอร่าม ประดับประดาด้วยเพชรพลอย ที่ชาวนคร ฯ ผู้มีจิตศรัทธาบริจาคมา เพื่อประดับหลักชัยแห่งบ้านเมือง ด้วยจิตบริสุทธิ์

ด้วยความศรัทธา และทุ่มเทแรงกาย แรงใจ และกำลังทรัพย์ส่วนตัวที่มีในคราวนั้น ผู้ทำงานหลายคนได้รางวัลจากองค์พ่อ เป็นยันต์ที่ท่านเขียนให้กับมือบ้าง หรือ ผ้ายันต์ที่สกรีนมาแล้วให้ท่านปลุกเสก ส่วนของผม (หมายถึง โกเหนียว) โชคดีกว่าเพื่อนหน่อย เพราะนอกจากยันต์ลายมือองค์พ่อ และผ้ายันต์หลายผืนแล้ว ท่านยังสั่งให้ช่างแกะ “ดอกทานตะวันจากไม้ขนุนทอง” ให้ผมหนึ่งอัน ท่านบอกว่า

“ไม้ขนุนจะช่วยหนุนนำชีวิตให้ดี ส่วนดอกทานตะวัน จะช่วยให้ทนทาน ทานอุปสรรคปัญหาทุกอย่างได้ ขนาดตะวันยังทานได้ ไม่มีอะไรในโลกนี้ที่จะทานไม่ได้หรอก”

ทุกวันนี้ผมใช้ไม้ขนุนทองดังกล่าว ใส่ดอกดาวเรือง ตั้งบูชาองค์พ่อที่แท่นบูชา เป็นเวลากว่า ๒๐ ปี แล้วครับ

เรื่องราวทั้งหมดที่ท่านได้อ่าน ในส่วนของพิธีกรรมแกะสลักเสาหลักเมือง ผมคัดลอกมาจากหนังสือ จตุคามรามเทพ ความจริง ความดี ความงาม ศีลธรรม ศรัทธา ปาฏิหาริย์ ที่เขียนขึ้นโดย คุณประยงค์  เชาวลิตถวิล หรือ โกเหนียว ซึ่งเป็นหนังสือเกี่ยวกับจตุคามรามเทพอีกเล่มหนึ่ง ที่น่าอ่านมาก ผมได้ข้อมูลเพิ่มเติม ในส่วนที่เชื่อแน่ว่า ถูกต้องเป็นจริง จากหนังสือเล่มนี้ เพราะหนังสือที่ออกมาก่อนหน้านั้น ไม่มีผู้เขียนเล่มใดอยู่ในเหตุการณ์ หรือ มีส่วนร่วมในการสร้างศาลหลักเมืองสักท่านเดียว ส่วนมากเขียนจากคำบอกเล่า และข้อมูลที่คัดลอกต่อ ๆ กันมาเท่านั้น

บทความชุดโหราไสย์ที่ผมเขียนขึ้นมานี้ ผมได้ศึกษาข้อมูลจากหนังสือต่าง ๆ ที่ตีพิมพ์ออกมาจำหน่าย ไม่น้อยกว่า ๑๐ เล่ม และค้นหาข้อมูลเพิ่มเติมจากอินเทอร์เน็ต แล้วนำมาวิเคราะห์วิจารณ์ เรียบเรียงขึ้นมาใหม่ เขียนตามแนวทางที่ผมถนัดและมีความรู้ คือ ด้านโหราศาสตร์ ส่วนพิธีกรรมต่าง ๆ ทางไสยศาสตร์นั้น ผมได้ศึกษามาจากตำราของท่าน อ.เทพย์ สาริกบุตร และ อ.พลูหลวง อีกทั้งยังมีประสบการณ์ในการอ่านเรื่องราวสิ่งเร้นลับ ปาฏิหาริย์มามากต่อมาก ก็เลยวิเคราะห์เจาะลึกไปตามความเข้าใจ อาจจะไม่มีใครเหมือน และไม่เหมือนใคร ก็ขอให้ท่านผู้อ่านใช้วิจารณญาณในการอ่านด้วยนะครับ