พระพุทธรูปพระเสตังคมณี พระแก้วขาว วัดเชียงมั่น จ.เชียงใหม่

ประวัติพระเสตังคมณี วัดเชียงมั่น จ.เชียงใหม่ พระเสตังคมณี หรือ พระแก้วขาว เป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ของเมืองลพบุรี ปางมารวิชัย ขัดสมาธิราบ สร้างจากวัสดุหินขาวแก้วใส ขนาดหน้าตัก 4 นิ้ว สูง 9 นิ้ว ฐานสูง 3 คืบเศษ สลักจากหินแก้วใส นับว่าเป็นพระพุทธรูปที่สำคัญของไทย

พระแก้วขาว หรือ พระเสตังคมณี เป็นพระพุทธรูปที่นับถือกันว่ามีความศักดิ์สิทธิ์ สามารถคุ้มครองป้องกันอันตรายและอำนวยความสุขสวัสดิ์มงคลแก่ผู้ที่เคารพ สักการะและได้ปรากฏว่าในอดีตกาลเป็นพระพุทธรูปสำหรับบูชาประจำพระองค์ของพระนางจามเทวี ปฐมกษัตริย์ผู้ครองนครหริภุญชัย และพระเจ้ามังราย ผู้สถาปนาอาณาจักรล้านนาไทย

พระพุทธรูปพระเสตังคมณี องค์นี้เจ้ารามราช เจ้าเมืองลพบุรี และพระมหากัสปะเถระ ร่วมกันสร้างเมื่อปีพุทธศักราช 700 ครั้นพุทธศักราช 1205 พระนางจามเทวี พระราชธิดาพระเจ้าจักพรรดิราช เสด็จขึ้นไปปกครองเมืองหริภุญชัยหรือเมืองลำพูนปัจจุบัน พระนางทรงอัญเชิญ พระเสตังคมณี ไปด้วย ประดิษฐานเป็นสิริหลักชัยแห่งนครหริภุญชัยตั้งแต่นั้นมาตราบ 600 ปี

กระทั่งหริภุญชัยถึงกาลอวสานพุทธศักราช 1824 เสียเมืองให้แก่พระเจ้ามังรายมหาราช ในรัชกาลพระเจ้ายี่บา ขณะเพลิงเผาปราสาทราชวังทั่วไป หอพระเสตังคมณีซึ่งเป็นไม้สักทั้งหลังมิเป็นอันตราย พระเจ้ามังรายมหาราชเห็นเป็นอัศจรรย์จึงมีความเลื่อมใส ได้อัญเชิญไปกับพระองค์ทุกแห่งหน ครั้งเมื่อทรงสร้างนครพิงค์เชียงใหม่เสร็จเมื่อปีพุทธศักราช 1839 ทรงสร้างวัดเชียงมั่น ณ ที่ประทับเดิมเสมือนวัดในเขตพระราชฐาน ได้ประดิษฐาน พระเสตังคมณี ไว้ในพระวิหารเป็นสิริหลักชับพระนคร

พระเสตังคมณี ถูกอัญเชิญไปที่ต่างๆ หลายครั้ง ได้แก่ พุทธศักราช 2022 ประดิษฐาน ณ อารามราชกุฎคาร วัดเจดีย์หลวง สมัยพระเจ้าติโลกราชมีผู้ลอบนำมาสู่กรุงศรีอยุธยาในสมัยพระยอดเชียงราย พุทธศักราช 2031 และพระไชยเชษฐาอัญเชิญไปเมืองหลวงพระบาง พุทธศักราช 2091 สุดท้าย พระเสตังคมณี ต้องส่งคืนกลับคืนสู่วัดเชียงมั่น ตราบเท่าทุกวันนี้

ส่วนฐานและสัปทนได้สร้างขึ้นภายหลังพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าหลวงเชียงใหม่องค์ที่ 7 พร้อมเจ้าทิพเกสรพระชายา และเจ้าราชภาคิไนย เจ้าอุบลวัณณา พระธิดาได้สร้างฐานด้วยไม้แก่นจันทน์อยู่ภายใน ภายนอกหุ้มด้วยทองคำหนัก 303 บาท 3 ซีก และสัปทนเป็นทองคำหนัก 100 บาท ถวายไว้เมื่อวันที่ 2 มกราคม พุทธศักราช 2416 พระพุทธรูปปางต่างๆ คอลัมน์ เดินสายไหว้พระพุทธ ที่มา ข่าวสด