พระพุทธโกศัยศิริชัยมหาศากยมุนี วัดพระบาทมิ่งเมือง จ.แพร่

" พระพุทธโกศัยศิริชัยมหาศากยมุนี" หรือที่ชาวบ้านนิยมเรียกชื่อสั้นๆ ว่า "พระพุทธโกศัย" เป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองแพร่ ประดิษฐานอยู่ที่ วัดพระบาทมิ่งเมืองวรวิหาร ต.ในเวียง อ.เมือง จ.แพร่

พระพุทธโกศัยศิริชัยมหาศากยมุนี สร้างขึ้นระหว่างวันที่ 22-24 เมษายน 2498 พร้อมกับสร้าง เหรียญพระพุทธโกศัย รุ่น 2498 หรือ เหรียญพระพุทธโกศัย รุ่น 1 ไปด้วย โดยมีนายชุณห์ นกแก้ว ผู้ว่าราชการจังหวัดแพร่ในขณะนั้น เป็นประธานฝ่ายคฤหัสถ์

ส่วนประธานฝ่ายสงฆ์ คือ สมเด็จวันรัตนสังฆนายก วัดเบญจมบพิตร กรุงเทพฯ, พระครูใบฎีกาประหยัด วัดสุทัศนเทพวราราม เป็นประธานฝ่ายพิธีกรรม พระครูพรหมวิหาร วัดสุทัศนเทพวราราม และคณะเป็นผู้สวดพุทธาภิเษก พร้อมด้วยเจ้าคณะ จังหวัดภาค 5 และพระเกจิอาจารย์ชื่อดังหลายรูป อาทิ หลวงพ่อเกษม เขมโก จ.ลำปาง, หลวงปู่แหวน สุจิณโณ จ.เชียงใหม่, หลวงพ่อวัดดอนตัน จ.น่าน, หลวงพ่อทองดำ เป็นต้น

พิธีปลุกเสกพระพุทธโกศัย เริ่มตั้งแต่วันที่ 22 เมษายน 2498 ถึงวันที่ 24 เมษายน 2498 รวม 3 วัน 3 คืน มีปรากฏการณ์มหัศจรรย์ ขณะที่เททองพระพุทธรูปองค์ใหญ่ มีฝนตกปรอย พอตกกลางคืนมีฝนตกหนักตลอดคืน ทั้งที่เป็นหน้าแล้งหลังช่วงสงกรานต์ ปรากฏการณ์ สำคัญก่อนที่จะสร้างพระพุทธรูปโกศัยฯนั้น พระครูธรรมสารสุจิต วัดพระบาทมิ่งเมืองวรวิหาร ได้พบหนังสือใบลานผูกหนึ่ง เป็นตำราว่าด้วยการสร้างพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ 

ประวัติพระพุทธโกศัยศิริชัยมหาศากยมุนี วัดพระบาทมิ่งเมือง
โดยตำราระบุไว้ว่า ถ้าสร้างพระพุทธรูปตรงกับวันขึ้น 1-2-3 ค่ำ เดือน 7 เหนือ หรือเดือน 5 ใต้ จะได้พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง ซึ่งนายชุณห์ นกแก้ว ผู้ว่าราชการจังหวัดแพร่ ได้ปรึกษากับฝ่ายสงฆ์ มี พระครูธรรมสารสุจิต วัดพระบาทมิ่งเมือง กำหนดที่จะสร้างพระพุทธรูปและเหรียญพระพุทธโกศัยขึ้นในวันที่ 22-23-24 เมษายน 2498 ตรงกับวันขึ้น 1-2-3 ค่ำ

พระพุทธโกศัยฯ เป็นพระพุทธรูปสมัยเชียงแสนผสมสมัยสุโขทัย ปางมารวิชัย หน้าตักกว้าง 1 วา 5 นิ้ว ความสูง 1 วา 1 ศอก มีส่วนคล้ายพระพุทธชินราช ส่วนเหรียญพระพุทธโกศัย เป็นเหรียญสามเหลี่ยม ขนาดฐานกว้าง 1.5 ซ.ม. สูง 2.7 ซ.ม. บนยอดเหรียญมีหู เจาะเป็นรู แต่ไม่มีห่วงเหมือนเหรียญทั่วไป ด้านหน้าเหรียญเป็นพระพุทธรูปโกศัยประทับบนดอกบัว 2 ชั้น ชั้นละ 7 ดอก รวม 14 ดอก รอบองค์พระโกศัยจะเป็นซุ้มนาค ลักษณะเหมือนครีบนาคอยู่รอบองค์พระ ด้านหลังเหรียญเป็นรูปเจดีย์อยู่ข้างบนรอยพระบาท ใต้รอยพระบาทมีหนังสือเขียนไว้ 4 บรรทัด คือ ที่ระลึกหล่อพระประธานคู่บ้านคู่เมือง ณ วัดพระบาทมิ่งเมือง จ.แพร่

คาถาบูชาพระพุทธโกศัย
สำหรับคำไหว้พระพุทธโกศัย ว่า "นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ" (กล่าว 3 จบ)

" อะยัมปิโข พุทธะโกเสยยะสิริชะยะมะหาสักกะนะมุนี โกเสยยะนะตะวัสสะ ธะชัง ภัตวา สัมภาวิโต โกเสยยะนาคะรานัง สิริมังคะละปาทาราเม อุโปสะถาคาเร ปะติฏฐิโต อิมะเนวาหัง สิระสา นะมามิ เอตัสสานุภาเวนะ สะทา โสตถี ภะวันตุเต"

คำแปล พระพุทธโกศัยศิริชัยมหาศากยมุนี พระองค์แม้นี้แล พุทธบริษัททั้งหลาย พากันยกย่องว่าเป็นพระคู่บ้านคู่เมืองแพร่ ประดิษฐานอยู่ในพระอุโบสถวัดพระบาทมิ่งเมืองวรวิหาร ข้าพเจ้าขอนมัสการพระพุทธโกศัยศิริชัยมหาศากยมุนีนี้แล ด้วยเศียรเกล้า ด้วยอานุภาพของพระพุทธโกศัยนี้ ขอความสุขสวัสดีปลอดภัยทั้งหลาย จงบังเกิดแก่ข้าพเจ้าในกาลทุกเมื่อเทอญ

วัดพระบาทมิ่งเมืองวรวิหาร เป็นวัดเก่าแก่ มีเจ้าหลวงเมืองแพร่เป็นผู้สร้าง ไม่ปรากฏหลักฐานในการสร้าง อายุของวัดประมาณ 600 กว่าปี เดิมวัดนี้ มีอยู่ 2 วัด คือ วัดไชยอารามพระบาทกับวัดมิ่งเมือง อยู่ห่างกันเพียงตรอกคั่น ในปี พ.ศ.2492 คณะสงฆ์และฝ่ายบ้านเมือง ได้มีมติให้รวมวัดทั้ง 2 แห่งนี้ เป็นวัดเดียวกัน โดยมีนามใหม่ว่า วัดพระบาทมิ่งเมือง

พ.ศ.2498 ได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตยก วัดพระบาทมิ่งเมือง เป็นพระอารามหลวงชั้นตรีชนิดวรวิหาร โดยมีพระมหาโพธิวงศาจารย์ (สุจี กตสารมหาเถระ) เป็นเจ้าอาวาสพระอารามหลวง

นอกจากนี้ ภายใน วัดพระบาทมิ่งเมืองวรวิหาร ยังมีโบราณสถานที่เก่าแก่มากมาย อาทิ พระเจดีย์, พิพิธภัณฑ์พระวิหารมิ่งเมือง, หอบูรพาจารย์, หอธรรม (หอพระไตรปิฎก), พระอุโบสถ เป็นต้น พุทธศาสนิกชนที่มีโอกาสเดินทางไป เที่ยวเมืองแพร่ ควรแวะเข้าไปกราบขอพรจาก พระพุทธโกศัย ศิริชัยมหาศากยมุนี วัดพระบาทมิ่งเมืองวรวิหาร พระคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดแพร่ เพื่อความเป็นสิริมงคล
ที่มา...หนังสือพิมพ์
คอลัมน์ เดินสายไหว้พระพุทธ สมฤทธิ์ ชัยพลังฤทธิ์