พระเทริดขนนก กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จ.ลพบุรี ในวงการพระเครื่อง มีพระพิมพ์หนึ่งเรียกว่า พระเทริดขนนก เป็นพระศิลปะลพบุรี เนื้อชินตะกั่วสนิมแดง นอกจากขุดพบที่ กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จ.ลพบุรี แล้วก็ยังมีการขุดพบจากกรุเมืองต่างๆ อีกหลายแห่งอาทิ เมืองเพชรบุรี กำแพงเพชร ชัยนาท พระนครศรีอยุธยา สุพรรณบุรี ฯลฯ ที่ได้รับการยกย่องเป็น "หนึ่ง" ของพระพิมพ์นี้ก็คือของ กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จ.ลพบุรี เพราะเป็นศูนย์กลางแห่งความเจริญสูงสุด สมัยขอมเรืองอำนาจ ที่ได้อิทธิพลเข้ามาในดินแดนแถบนี้ เมื่อประมาณพ.ศ.๑๖๐๐ อันเป็นที่ตั้งของเมืองไทยในปัจจุบัน วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ถือได้ว่าเป็นพระอารามหลวงแห่งกรุงละโว้ (เมืองลพบุรี) ในอดีต พระกรุนี้จึงถือเป็นกรุสำคัญที่สุดในสมัยนั้น และเป็นกรุพระที่ใหญ่ที่สุดอีกด้วย โดยมีการขุดพบพระเครื่องพระบูชาจำนวนมาก และหลากหลายพิมพ์  ซึ่งล้วนเป็นประติกรรมศิลปะลพบุรีบริสุทธิ์ทั้งสิ้น พระเครื่องที่ขุดพบมี ๓ ยุคด้วย คือ ยุคต้น ยุคกลางและยุคปลาย

พระเทริดขนนก ถือได้ว่าเป็นพระสุดพิมพ์หนึ่งของกรุนี้ที่บ่งบอกถึงความยิ่งใหญ่แต่โบราณกาล โดยได้ถ่ายทอดจินตนาการถึงความเจริญรุ่งเรืองของศิลปะและวัฒนธรรมในยุคนั้น ได้อย่างสุดยอด สวยงามและอลังการอย่างยิ่ง พระเทริดขนนก กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ สร้างด้วยเนื้อชินตะกั่วสนิมแดง มีเนื้อสีแดงเข้มจัด แบบสีเปลือกมังคุด คลุมด้วยไขขาวหนา และคราบขี้กรุปกคลุมผิวทั่วองค์พระ ที่เพิ่มเสน่ห์ความงดงามอย่างยิ่ง อีกทั้งยังมีเส้นแตกลาย ที่ละเอียดอ่อน ที่เรียกกันว่า เส้นใยแมงมุม สวยงามมาก

พุทธลักษณะเป็นพระนั่งปางมารวิชัยอยู่บนฐานบัว สวมมงกุฏลักษณะคล้าย ขนนก อันเป็นที่มาของชื่อพระพิมพ์ที่เรียกกันว่า พระทรงเทริดขนนก มีเครื่องทรง คือ กำไลคอและกำไลแขน อันเป็นศิลปะของขอมยุคลพบุรี อายุการสร้างของพระพิมพ์นี้มีความเก่าประมาณ ๘๐๐ ปีขึ้นไป

 พระเทริดขนนก กับ พระยอดขุนพล มีพิมพ์ทรงองค์พระเหมือนกัน ศิลปะสมัยลพบุรีเหมือนกัน แตกต่างกันเล็กน้อยตรงที่ พระเทริดขนนก ไม่มีซุ้มเรือนแก้วเท่านั้น หากมีซุ้มเรือนแก้วก็จะเรียกว่า พระยอดขุนพล ในด้านพุทธคุณเหมือนกันทุกอย่าง คือ ยอดเยี่ยมทางแคล้วคลาด คงกระพันชาตรี ขนาดองค์พระกว้าง ประมาณ ๓ ซม. สูงประมาณ ๔.๗ ซม.

พระเครื่องในตระกูล พระเทริดขนนก  มีพบหลากหลายกรุ หลายจังหวัดที่ขุดพบในเมืองไทย ที่แตกกรุออกมามีทั้ง แบบนั่งปางมารวิชัย อยู่บนฐานบัว และ แบบนั่งแต่ไม่ได้อยู่บนฐานบัว ก็มีอยู่หลายพิมพ์เช่นกัน มีทั้งที่สร้างด้วยเนื้อชินตะกั่วสนิมแดงและเนื้อชินเงินนอกจาก พระเทริดขนนก กรุวัดพระศรีฯ จ.ลพบุรี แล้ว วันนี้ขอนำภาพ พระเทริดขนนก กรุบ้านหนองแจง กรุดงเชือก จ.สุพรรณบุรี และ กรุวัดเสมาสามขั้น จ.เพชรบุรี มาให้ชมเป็นวิทยาทานอีก ๓ องค์ ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นศิลปะสมัยลพบุรีทั้งสิ้น อายุการสร้างก็อยู่ในยุคเดียวกัน จะเห็นได้ว่าพระในตระกูลนี้ มีความสวยงามด้วยศิลปะ และเครื่องประดับทั่วองค์พระอย่างล้ำเลิศ นักสะสมพระเครื่องถือว่า พระเทริดขนนก เป็นสุดยอดแห่งพระเนื้อชินยอดนิยม ที่หาพระแท้ๆ ได้ยากยิ่ง และมีราคาแพง (เป็นแสนขึ้นไป) ศักดิ์ศรีของ พระเทริดขนนก จึงอยู่ในระดับสูงกว่า พระร่วงนั่งธรรมดา ทั่วๆ ไป ที่มีศิลปะเรียบง่าย ไม่งดงามอลังการเท่าที่ควร ข่าวพระเครื่อง ที่มาหนังสือพิมพ์คมชัดลึก