พระกริ่งเขมร หรือ พระกริ่งเขมร

"พระกริ่งตั๊กแตน" ซึ่งมีรูปลักษณะละม้ายเหมือนกันเป็นอย่างยิ่ง แต่ทว่ากลับมีชื่อเสียงเรียงนามเรียกแตกต่างกันไป พระกริ่งหน้าตั๊กแตน หรือ พระกริ่งเขมร เช่น พระกริ่งตั๊กแตนบัวฟองมัน บัวตุ่ม และบัวฟันปลา ถ้าจะเรียงตามลำดับราคาค่านิยมและการเสาะหายากง่าย คงจะได้ดังนี้

  ๑.พระกริ่งตั๊กแตนบัวฟองมัน สวยสมบูรณ์ ค่านิยมประมาณ ๔-๖ แสนบาท ๒.พระกริ่งตั๊กแตนบัวตุ่ม ค่านิยม ๓-๕ แสนบาท และ ๓.พระกริ่งตั๊กแตนบัวฟันปลา ค่านิยมประมาณ ๒-๔ แสนบาท อย่างไรก็ตาม แม้ว่าพระกริ่งตั๊กแตนจะ มากด้วยพุทธคุณ และ ราคา แต่เมื่อถามถึงประวัติความเป็นมาแล้ว กลับตรงกันข้าม คือ ไม่มีประวัติที่มาของสถานที่พบ ผู้สร้าง ประวัติที่มีอยู่เป็นเพียงการสันนิษฐานเท่านั้น พระกริ่งเขมร เป็นพระกริ่งชนิดเดียวที่มีประวัติการสร้างและการพบที่ไม่ชัดเจน ไม่สามารถค้นคว้าหลักฐานใดๆ ได้เลยว่า มีประวัติความเป็นมาอย่างไร ผิดกับพระกริ่งจีนที่มีประวัติว่า พ่อค้าวาณิชชาวจีนนำติดตัวมาจากเมืองจีน มาค้าขายกับคนไทยในสมัยสุโขทัยและอยุธยา ในขณะที่พระกริ่งบาเก็งก็มีกรุที่พบชัดเจน"  นี่คือคำยืนยันของ นายศุภกร จิรยิ่งเจริญ (ล้ง ซาจั๊บ) หรือ ล้ง ท่าพระจันทร์ ผู้ชำนาญพระกริ่งสายวัดสุทัศนฯ และพระกริ่งทั่วไป สำหรับวัตถุมงคลเขมรอันเป็นที่นิยมของวงการพระเครื่องนั้น ล้ง ท่าพระจันทร์  บอกว่า มีหลายชนิด  แต่มีอยู่ ๔ อย่างที่ได้รับความนิยมอยู่ในลำดับต้นๆ คือ พระกริ่งเขมร หรือพระกริ่งตั๊กแตน พระพิฆเนศวร  พระอุปคุต และ เทวรูปศิลปะเขมร เท่าที่เคยเช่าพระกริ่งตั๊กแตน ค่านิยมไม่ต่ำกว่า ๕-๖ แสนบาท ด้วยเหตุที่ว่า มีหมุนเวียนอยู่ในตลาดพระเครื่องน้อยมาก ขณะเดียวกันก็มีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นกว่าพระกริ่งอื่นๆ คือ แต่ละองค์จะมีลักษณะไม่ซ้ำกันเลย เพราะปั้นพิมพ์ทีละองค์ อย่างไรก็ตาม ด้วยเหตุที่พระกริ่งเขมรเป็นพระที่มีไหลเวียนในตลาดและพบน้อยมาก ปีหนึ่งๆ จะมีเป็นข่าวเช่าซื้อในวงการ ๑-๒ องค์เท่านั้น อีกทั้งมีราคาแพงเป็นที่หวงแหนของผู้ครอบครอง ทำให้การศึกษาเรื่องพระกริ่งเขมรไม่กว้างขวาง คนส่วนใหญ่จะศึกษาจากรูปในหนังสือเท่านั้น ซึ่งไม่ค่อยมีหนังสือเล่มใดเขียนถึงบ่อย จึงมีผู้รู้เรื่องพระกริ่งเขมรน้อยมาก ส่วนการทำปลอมนั้น ฝีมือยังไม่เข้าขั้น การหาองค์จริงเพื่อมาถอดพิมพ์นั้น เป็นเรื่องยาก

ล้ง ท่าพระจันทร์ ยังบอกด้วยว่า การจัดสร้างกริ่งเขมรของพระเกจิในประเทศไทยนั้น มีไม่มากนัก ส่วนใหญ่จะเป็นพระอุปคุต พุทธคุณพระกริ่ง นั้นส่วนใหญ่จะมีพุทธคุณดีทุกด้าน ในกรณีของพระกริ่งเขมรนั้น จะมีพุทธคุณเด่นด้านคงกระพันชาตรี ซึ่งแตกต่างจากพระกริ่งที่สร้างในเมืองไทย และพระกริ่งจีนจะมีพุทธคุณโดดเด่นทางด้านการรักษาโรค และพระกริ่งที่มีพุทธคุณเด่นด้านรักษาโรคนั้น ต้องยกให้พระกริ่งของสังฆราชแพ แห่งวัดสุทัศนฯ ในขณะที่ นายสมพร ทันตะเวช  หรือ เล็ก รูปหล่อ เซียนพระกริ่งสายตรง ซึ่งเป็นผู้หนึ่งที่สะสมพระกริ่งเขมรไว้มาก อยู่ในอันดับต้นๆ ของวงการพระเครื่อง บอกว่า ที่ว่าเป็นพระกริ่งเขมรนั้น ไม่ได้หมายความว่า แตกกรุหรือพบในเมืองใดเมืองหนึ่งของประเทศเขมร ไม่มีหลักฐานใดๆ บันทึกไว้เลยว่า แตกกรุที่เขมร แล้วมีคนนำเข้ามาขาย เช่นเดียวกับพระพิฆเนศวร และเทวรูป ที่เรียกว่าพระกริ่งเขมรนั้น เรียกตามศิลปะที่มีลักษณะคล้ายๆ เขมรเท่านั้น เป็นการเรียกตามคนเล่นพระสมัยโบราณเรียกต่อๆ กันมา เท่าที่สันนิษฐานเข้าใจว่าสถานที่พบพระกริ่งเขมรและพระอุปคุต น่าจะพบในจังหวัดที่มีชายแดนติดกับประเทศเขมร เช่น สุรินทร์ บุรีรัมย์ และ ศรีสะเกศ

ในขณะที่เทวรูปต่างๆ เช่น พระนารายณ์ พระอุมา รวมทั้งพระพิฆเนศวร สามารถสันนิษฐานว่า มาจากเมืองใดของเขมร ซึ่งหากเปรียบเทียบในส่วนที่เป็นเนื้อหาของมวลสารที่จัดสร้าง พระกริ่งเขมรกับเทวรูปเขมรแล้ว แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง  ถ้าสร้างมาจากที่เดียวกัน ต้องพบมวลสารที่เหมือนกันบ้างที่เรียกว่า พระกริ่งเขมร ผมกล้ายืนยันว่า เขมรไม่ได้สร้าง ผมเช่าพระกริ่งเขมรมากไปเขมรมาก็หลายครั้ง แต่ไม่เคยเช่า พระกริ่งเขมรจากประเทศเขมรเลยสักองค์ เคยพบแต่พระกริ่งบาเก็งในเขมรบ้างแต่ไม่มากการเรียก พระกริ่งเขมร เป็นการเรียกตามคำของคนโบราณผู้ที่สร้าง พระกริ่งเขมร น่าจะสร้างขึ้นในสมัยขอมเรืองอำนาจ ตามความเข้าใจเชื่อว่า น่าจะสร้างโดยฤๅษีที่เรืองเดช” เล็ก รูปหล่อ กล่าว ด้านนายศุภชัย เรืองสรรงามสิริ อุปนายกสมาคมผู้นิยมพระเครื่องพระบูชาไทย และประธานชมรมพระเครื่องท่าพระจันทร์ เจ้าของฉายา "ตี๋เหล้า" ให้ข้อมูลเสริมว่า  "ผมไม่รู้หรอกว่า พระกริ่งเขมร แตกกรุที่ใดและแตกกรุเมื่อไร รวมทั้งอายุปีที่สร้าง การศึกษาประวัติเป็นเพียงการสันนิษฐานเท่านั้น ซึ่งอาจจะพูดได้ว่า พระกริ่งเขมรเป็นพระที่มีประวัติมืดมนมาก รู้แต่ว่าดูอย่างไรว่า เป็นของแท้ หรือค่านิยมเท่าไร เท่าที่รับเช่าพระกริ่งเขมรมาองค์สวยๆ มีค่านิยมไม่ต่ำกว่า ๕ แสนบาท ปีหนึ่งๆ ที่ตลาดพระท่าพระจันทร์จะมีอย่างเก่ง ๑-๒ องค์เท่านั้น ผิดกับพระอุปคุต ซึ่งเป็นพระศิลปะเขมร จะมีไหลเวียนเข้ามาในตลาดพระเครื่องจำนวนมาก ค่านิยมจะอยู่ในหลักพันถึงหลักหมื่นต้นๆ เท่านั้น"

พระอุปคุต ที่มีราคาแพงมากๆ จะเป็นพระที่มีองค์ขนาดเล็กมากๆ ยิ่งเล็กยิ่งแพง ค่านิยมอาจจะสูงถึงหลักแสนบาท พระกริ่งเขมร ที่พบร้อยทั้งร้อยเป็นพระทางการใช้งาน แสดงให้เห็นว่าคนโบราณมีความเชื่อว่า เป็นพระที่มีพุทธคุณสูง โดยเฉพาะพุทธคุณด้านคงกระพันชาตรี ส่วนเหตุที่ประวัติศาสตร์ของพระเครื่อง โดยเฉพาะพระกรุ ไม่มีความชัดเจนนั้น นายพิศาล เตชะวิภาค อุปนายกสมาคมผู้นิยมพระเครื่องพระบูชาไทย หรือที่เรารู้จักกันดีในนาม ต้อย เมืองนนท์ บอกว่าเกิดจากการเล่นพระที่ไม่ใช้เหตุผล เล่นแบบว่าตามกันไป โดยเฉพาะคนที่เล่นเป็นคนแรกๆ เมื่อพูดอะไรออกไป ก็จะเป็นบรรทัดฐานการเล่นพระของรุ่นต่อๆ มา เช่น กรณี พระเทริดขนนก กรุหนองแจง พบที่ จ.สุพรรณบุรี ในสมัยนั้นเมื่อมีการพบพระกรุ ก็จะมีความพยายามปิดข่าว เพื่อไม่ให้คู่แข่งไปซื้อ เคยมีคนมาถามว่า พระนี้แตกกรุที่ไหน ก็บอกไปว่าแตกกรุที่ท่าวุ้งลพบุรี เพื่อไม่ให้คู่แข่งไปไล่ซื้อ ทำให้มีเวลาไปหาซื้อพระที่แตกกรุออกมาจำนวนมากๆ นอกจากนี้แล้ว ยังมีการบิดเบือนวัดของพระอื่นๆ อีกด้วย เช่น พระปิดตาที่เป็นรูปลอยองค์เนื้อจัดๆ ก็จะโบ้ยไปว่าเป็น พระปิดตาวัดพระทรง จ.เพชรบุรี เพราะวัดนี้มีการสร้างพระปิดตาหลายพิมพ์ หรือแม้แต่พระบางกรุ ก็ยังเล่นกันสับสน พระที่ว่าพระนาคปรกใบมะขาม ทั้งๆ ที่หลายองค์พบที่ สุโขทัย กำแพงเพชร แต่ก็จะบอกว่า กรุแตกที่ จ.พิจิตร เพราะเป็นกรุที่มีชื่อเสียง ทำให้ขายได้ในราคาที่สูงกว่า บอกความจริงที่ว่าแตกกรุที่ใด ข่าวพระเครื่อง "เรื่อง / ภาพ ไตรเทพ ไกรงู"