เหรียญปั๊มองค์พระปฐมเจดีย์รุ่นแรก ปี 2465
ขอบคุณรูปจากคุณJ.M.52

วัดพระปฐมเจดีย์ จังหวัดนครปฐม พระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดราชวรมหาวิหาร เป็นวัดเก่าแก่ที่สร้างมาแต่โบร่ำโบราณ ชาวบ้านมักเรียกขานกันว่า "วัดใหญ่" ไม่ว่าใครที่เดินทางไป จ.นครปฐม หรือเดินทางผ่าน มักจะต้องแวะเวียนไปวัดพระปฐมเจดีย์เพื่อกราบนมัสการขอพรองค์พระปฐมเจดีย์ นอกจากนี้ ยังสามารถซื้อหาของฝากและของที่ระลึกกลับบ้านกันได้อีกด้วยครับผม

วัดพระปฐมเจดีย์ มีตำนานการสร้างหรือนิทานพื้นบ้านที่เล่าขานสืบกันมาว่า พระยาพาน บุตรพระยากงได้หลงมาทำสงครามชนช้างกับพระบิดา และฟันพระบิดาสิ้นพระชนม์บนคอช้าง อีกทั้งยังเกือบยึดพระมเหสีของพระยากงซึ่งก็คือพระมารดาของพระองค์มาเป็น ภรรยา ภายหลังสืบทราบว่าพระยากงเป็นพระบิดาก็ทรงเสียพระทัยยิ่งนัก จึงได้สั่งฆ่ายายหอมที่เลี้ยงดูมาด้วยความโกรธที่ปกปิดเรื่องราวจนพระองค์ ต้องทำบาปฉกรรจ์ฆ่าพ่อของตนเอง….ด้วยความเกรงกลัวบาปกรรม จึงได้ตั้งธรรมศาลาที่ ต.บ้านธรรมศาลา แล้วชุมนุมสงฆ์และนักปราชญ์เพื่อปรึกษาหารือถึงการล้างบาป ก็ได้รับคำแนะนำให้สร้างพระเจดีย์สูงขนาดชั่วนกเขาเหินเป็นการไถ่บาป" จึงมีการจัดสร้าง "พระปฐมเจดีย์" ขึ้นด้วยประการฉะนี้ ด้วยอำนาจแห่งพระบรมสารีริกธาตุที่ประดิษฐานอยู่ ณ พระปฐมเจดีย์ ได้เคยแสดงปาฏิหาริย์ให้ปรากฏต่อพระพักตร์ รัชกาลที่ 4 รัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 ดังมีหลักฐานปรากฏในพระราชหัตถเลขา ทำให้ชื่อพระปฐมเจดีย์เป็นที่รู้จักและเคารพศรัทธาของพุทธศาสนิกชนทั่ว ประเทศ มีการจัดสร้างวัตถุมงคลอันเกี่ยวเนื่องกับพระปฐมเจดีย์มากมายเพื่อจัดหาทุนทรัพย์ไว้บำรุงรักษาและปฏิสังขรณ์ให้วัดพระปฐมเจดีย์ยังคงสภาพสมบูรณ์สืบไป แต่ที่จะยกมากล่าวนี้ คือ "เหรียญปั๊มพระปฐมเจดีย์" ซึ่งได้รับการยกย่องเป็น 1 ใน 4 เหรียญรูปจำลองพระบรมธาตุของไทยที่มีความโดดเด่นและเป็นที่นิยมอย่างสูงใน แวดวงนักนิยมสะสมพระเครื่อง

เหรียญปั๊มพระปฐมเจดีย์ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2465 โดยเจ้าพระยาเทเวศรวงศวิวัฒน์ (ม.ร.ว.หลาน กุญชร) อดีตเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 และเจ้าของ "โรงละครดึกดำบรรพ์" โรงละครชื่อดังในยุคนั้น เนื่องในโอกาสทำบุญฉลองอายุครบ 70 ปี วันที่ 18 พฤศจิกายน อันนับเป็นการบำเพ็ญกุศลครั้งยิ่งใหญ่ โดยนิมนต์พระสงฆ์ 200 รูปมารับบิณฑบาต ถวายภัตตาหารเพลพระสงฆ์ 10 รูป ต่อด้วยเทศน์อีก 1 กัณฑ์ เป็นเวลา 3 วัน และในวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ.2465 ยังได้จัดสร้างพระพุทธรูปสูง 2 ศอกคืบ 4 นิ้ว 1 องค์ พระเจดีย์ทองเหลืองสูง 1 คืบ 6 นิ้ว ฐานกว้าง 11 นิ้ว 18 องค์ เป็นแบบจำลองพระปฐมเจดีย์นครปฐมและสร้าง เหรียญปั๊มพระปฐมเจดีย์ จำนวน 10,000 เหรียญ เพื่อแจกจ่ายเป็นที่ระลึก หลังจากนั้นไม่นานท่านก็ได้ถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ.2466

เหรียญพระปฐมเจดีย์ รุ่นแรก เชื่อกันว่า เหรียญปั๊มพระปฐมเจดีย์ น่าจะต้องผ่านพิธีปลุกเสกที่เข้มขลังจากพระเกจิอาจารย์ชื่อดังในยุคนั้นอย่างแน่นอน แต่ไม่มีหลักฐานระบุเป็นที่แน่ชัดว่าเป็นรูปใดบ้าง และด้วยเกียรติคุณของผู้สร้าง กอปรกับปาฏิหาริย์แห่งองค์พระปฐมเจดีย์ที่นำมาจำลองในเหรียญ จึงส่งให้เหรียญได้รับความนิยมอย่างสูงและเป็นที่หวงแหนยิ่งนักครับผม

คอลัมน์ พันธุ์แท้พระเครื่อง ข่าวสด
โดย….ราม วัชรประดิษฐ์