สดจากหน้าพระ
วิชัย จินดาเหม

ปัจจุบัน วัฒนธรรมอันดีงามของไทยเรานับวันจะหดหายไปกับอารยธรรมต่างประเทศ ถ้าจะพูดกันตามความเป็นจริง คนไทยเรานั้นยอมรับวัฒนธรรมต่างประเทศง่ายเกินไป โดยเฉพาะในเยาวชน ผู้สูงอายุส่วนหนึ่งก็เป็นต้นเหตุในการพาเยาวชนให้ไปนิยมวัฒนธรรมต่างประเทศ แทนที่จะมาช่วยกันอนุรักษ์วัฒน ธรรมของไทยที่ดีงามของเราเอาไว้

ทุกวันนี้รัฐบาลโดยเฉพาะกระทรวงศึกษาฯ กระทรวงวัฒนธรรม ก็ได้หันมาร่วมมือร่วม ใจในการที่จะฟื้นฟูในเรื่องของวัฒนธรรมไทยเราขึ้นมา โดยเฉพาะวัฒนธรรมท้องถิ่น ซึ่งการฟื้นฟูนั้นจะเราจะต้องทำการฟื้นฟูมาตั้งแต่เด็กๆ ตั้งแต่ระดับประถมศึกษาจนถึงอุดมศึกษา โดยเฉพาะพระสงฆ์ก็เป็นส่วนสำคัญในเรื่องนี้มาก จังหวัดเลยนั้นเป็น จังหวัดหนึ่งในการฟื้นฟูในเรื่องของวัฒนธรรมท้องถิ่น โดยสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเลย สภาวัฒนธรรมจังหวัดเลย ด้วยการจัดตั้งศูนย์วัฒนธรรมตามอำเภอต่างๆ โดยเฉพาะตามวัดวาอาราม ซึ่งเป็นแหล่งรวมทางด้านวัฒนธรรมต่างๆ โดยเฉพาะวัฒนธรรมท้องถิ่น อย่างเช่น "ศูนย์วัฒนธรรม วัดศรีจันทร์ บ้านนาอ้อ" อ.เมือง จ.เลย ศูนย์วัฒนธรรมแห่งนี้ สร้างขึ้นเมื่อปี 2538 โดยความร่วมมือของสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเลย สภาวัฒนธรรมจังหวัดเลย สำนักงานวัฒนธรรมราชภัฏเลย เจ้าอาวาสวัดศรีจันทร์ เทศบาลตำบลนาอ้อ และประชาชนชาวหมู่บ้านนาอ้อ โดยทางกรมศิลป์ได้มาขึ้นทะเบียนศูนย์วัฒนธรรมวัดศรีจันทร์เป็นโบราณสถานไว้แล้ว

ชุมชนบ้านนาอ้อนั้นเป็นหมู่บ้านที่เก่าแก่วัดหนึ่ง ซึ่งบ้านนาอ้อนั้นมีอยู่ 2 วัด คือ วัดศรีจันทร์ และ วัดศรีชมชื่น วัดศรีจันทร์นั้นเป็นวัดที่ตั้งอยู่กลางหมู่บ้านและตั้งมาก่อนวัดศรีชมชื่น สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ตั้งขึ้นเมื่อพ.ศ.2433 ภายในวัดจะมีพระอุโบสถและเจดีย์อดีตเจ้าอาวาสตั้งอยู่ ในส่วนที่สำคัญก็คือ ยังมีการอนุรักษ์กุฏิที่สร้างแบบโบราณเอาไว้อยู่ ซึ่งกุฏิพระโบราณนั้น เสาไม่มีการฝังดินจะก่อด้วยอิฐเป็นรูปสี่เหลี่ยมกว้างประมาณ 30-40 ซ.ม. สูงประมาณ 1.20-1.50 เมตร จากนั้นก็จะเอาคานไม้วางเป็นตงในการสร้างกุฏิ และยังมีส้วมที่ฝรั่งเศสสร้างเอาไว้ในขณะที่มายึดบ้านนาอ้อ วัดศรีจันทร์นั้น น่าจะมีการสร้างมาก่อนก่อตั้งหมู่บ้านขึ้นมา แต่มาได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา อย่างเป็นทางการ เมื่อปีพ.ศ.2443 มีเจ้าอาวาสปกครองวัดเท่าที่ทราบมี พระครูเผือก, พระครูวิจารสังฆกิจ, เจ้าอธิการสมหมาย, พระอธิการสอ อัตตสาโร, พระเสาร์ โสภโณ ปัจจุบันมี "พระอธิการสนธิ์ ปภัสสโร" เป็นเจ้าอาวาสและเป็นเจ้าคณะตำบลนาอ้อด้วย

จากที่หมู่บ้านนาอ้อเป็นดินแดนแห่งวัฒนธรรม ภายในอาคารวัฒนธรรมนั้นจะมีการรวบรวมสิ่งของต่างๆ ที่เกี่ยวกับในเรื่องของศาสนา อาทิ หีบพระธรรม เป็นหีบที่เก็บจำพวกคัมภีร์ใบลาน อาสนะสำหรับพระนั่งเทศน์ พระพุทธรูปไม้ต่างๆ ที่นับวันจะสูญหายไป นอกจากนั้น ในศูนย์แห่งนี้ยังได้มีการจำลองความเป็นอยู่วิถีชีวิตของชุมชนนาอ้อในอดีต การทำมาหากินในอดีตในยุคที่ในน้ำมีปลาในนามีข้าว จะมีในเรื่องของอุปกรณ์การหาปลา อุปกรณ์ในการผลิตเครื่องใช้ในครัวเรือน เสื้อผ้า เครื่องใช้ภายในบ้านต่างๆ แสดงให้เห็นถึงความเป็นอยู่ของชุมชนชาวตำบลนาอ้อในอดีตที่ผ่านมา ซึ่งจะแตกต่างกับชุมชนนาอ้อในปัจจุบันนี้อย่างมากมาย เป็นจุดที่น่าศึกษาค้นคว้าอย่างมาก สิ่งหนึ่งที่ศูนย์วัฒนธรรมแห่ง นี้ได้มีการฟื้นฟูขึ้นมาก็คือ "งานบุญข้าวจี่" ซึ่งเป็นงานบุญของชาวภาคอีสาน ปัจจุบันศูนย์วัฒนธรรมแห่งนี้ ได้มีการฟื้นฟูขึ้นมา โดยทางเทศบาลตำบลนาอ้อ ได้เอามาจัดเป็นงานประเพณีของเทศบาลตำบลนาอ้อมาหลายสิบปีแล้ว ข้าวจี่นั้นคนส่วนใหญ่ก็รู้จักกันดี ในปัจจุบันได้เอาข้าวจี่มาทำเป็นอาชีพและทำรายได้ดีด้วย

การทำข้าว จี่นั้นไม่ใช่เป็นของยาก อุปกรณ์ที่ทำก็จะมีไม้ไผ่สดๆ ที่เอามาเหลาให้กลมขนาดไม้เสียบลูกชิ้น ยาวประมาณ 20 ซ.ม. ข้าวที่ทำก็เอาข้าวเหนียวที่เรานึ่งสุกแล้วมาปั้นเป็นรูปไข่ก้อนขนาดโต กว่าไข่เป็ดนิดหนึ่ง เอาไม้ที่เราเตรียมไว้เสียบตรงกลาง โรยด้วยเกลือนิดหนึ่ง แล้วเอาไปย่างที่เตาถ่านให้ข้าวเหลืองเห็นว่ากรอบก็เอาไปทาด้วยไข่ไก่ หรือไข่เป็ดที่เอาไปตีจนไข่แดงและไข่ขาวละลาย ทาแล้วเอาย่างไฟให้ไข่สุก เอามารับประทานก็จะหอมมาก นับเป็นสิ่งดี ไม่ว่าจะเป็นวัฒนธรรมจังหวัดเลย สภาวัฒนธรรมจังหวัดเลย เทศบาลตำบลนาอ้อ ชุมชนและผู้นำตำบลนาอ้อ รวมทั้งท่านเจ้าอาวาสวัดศรีจันทร์แห่งนี้ ท่านได้มองเห็นความสำคัญในรื่องประเพณีท้องถิ่น ศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน ในอันที่จะร่วมกันอนุรักษ์สิ่งเหล่านี้ไว้ให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาค้นคว้า และวัดแห่งนี้ยังเป็นวัดพัฒนาตัวอย่าง เป็นวัดแห่งลานกีฬา ที่ให้ชาวบ้านกลุ่มเยาวชนได้มาออกกำลังกาย เข้าวัดฟังธรรม เป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่นเอาไว้ให้ดำรงอยู่สืบไป