วัดแสนเมืองมาหลวง (วัดหัวข่วง) จ.เชียงใหม่
(ขอขอบคุณรูปจากtempleinchiangmai.blogspot.com)

จ.เชียงใหม่ เป็นจังหวัดที่มีขนบธรรมเนียมประเพณีที่ยาวนานมากว่า ๗๐๐ ปี และเป็นจังหวัดหนึ่งที่มีโบราณสถานเก่าแก่มากมาย ซึ่งในอดีตเมื่อหลายร้อยปีที่ผ่านมา จ.เชียงใหม่ ได้รับการยกย่องว่าเป็นศูนย์กลางความเจริญทางด้านพุทธศาสนาของชาวล้านนา เนื่องจากประชาชนส่วนใหญ่ให้ความสำคัญและเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนาเป็นอย่างมากมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

วัดแสนเมืองมาหลวง หรือวัดหัวข่วง ตั้งอยู่เลขที่ ๑๗๕ ถนนพระปกเกล้า อ.เมือง จ.เชียงใหม่ แต่เดิมมีชื่อว่าวัดลักขปุราคมาราม ถือได้ว่าเป็นอีกวัดหนึ่งที่มีความสำคัญและได้รับความเลื่อมใสศรัทธาจากพุทธศาสนิกชนใน จ.เชียงใหม่ มานานร่วม ๖๐๐ ปี ในอดีตวัดหัวข่วงจัดเป็นวัดที่มีความสำคัญในฐานะวัดประจำเมืองวัดหนึ่งเพราะเป็นที่ประกอบพิธีกรรมสำคัญทางศาสนาหรือการประชุมทัพ

จากประวัติในพงศาวดารโยนกระบุว่า วัดแสนเมืองมาหลวง เป็นวัดที่พญาเมืองแก้ว กษัตริย์แห่งราชวงศ์มังราย ลำดับที่ ๑๑ ทรงสร้างขึ้นเพื่ออุทิศเป็นพระราชกุศลถวายแด่พญาแสนเมืองมาหรือพระอัยกาธิราช สร้างเมื่อวันศุกร์ ขึ้น ๑๐ ค่ำ เดือน ๖ เหนือ พ.ศ.๒๐๖๔ นอกจากนี้พระองค์ยังทรงสร้างเจดีย์กว้าง ๘ วา สูง ๑๔ วา ๒ ศอก และทรงสร้างวิหาร อุโบสถ กุฏิ หอมณเทียรธรรม ถวายเพื่อเป็นอารามหลวง ส่วนสาเหตุที่มีชื่อเรียกว่า “หัวข่วง” เป็นเพราะที่ดินในละแวกนี้แต่เดิมเป็นที่ของเจ้านาย เชื้อพระวงศ์ เป็นที่ราบกว้าง โดยเฉพาะพื้นที่สร้างวัดนั้นแต่เดิมใช้เป็นที่ชุมนุมไพร่พลยามศึกสงคราม และเป็นที่ประกอบพิธีตามวันนักขัตฤกษ์ต่างๆ จึงทำให้วัดมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าหัวข่วง ปัจจุบันวัดนี้มีเนื้อที่ทั้งหมด ๔ ไร่ ๒ งาน ๑๐ ตารางวา มีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ไม่มีที่กัลปนาหรือที่ธรณีสงฆ์ ในสมัยที่พระเจ้าเมืองแก้ว ทรงปกครองเมืองเชียงใหม่ พระองค์ทรงเป็นผู้เลื่อมใสศรัทธาในบวรพระพุทธศาสนาเป็นอย่างยิ่ง ทรงทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาจนทำให้ได้รับคำกล่าวถึงว่าเป็นยุคทองของพระพุทธศาสนาในล้านนา แต่เมื่อกาลเวลาผ่านพ้นไปมีการทำศึกสงครามเพื่อแย่งชิงอาณาเขตเกิดขึ้น ส่งผลทำให้วัดวาอารามที่มีความสำคัญในการประกอบพิธีกรรมหลายแห่งได้รับความเสียหายไปเป็นจำนวนมาก จนต้องมีการรื้อถอนและบูรณะขึ้นมาใหม่ทดแทนของเดิมที่พังเสียหายไป

พระเจดีย์วัดแสนเมืองมาหลวง
(ขอขอบคุณรูปจากtempleinchiangmai.blogspot.com) 

วัดแสนเมืองมาหลวง หรือวัดหัวข่วงได้รับการฟื้นฟูอีกครั้งใน พ.ศ.๒๕๓๖ โดยการนำของพระครูปลัดทรงสวัสดิ์ ปัญญาวชิโร (ครูบาแอ) โดยสร้างกุฏิสงฆ์ บูรณะพระเจดีย์ อุโบสถ พระวิหารหลวงรวมทั้งพระประธานในวิหารหลวงซึ่งเป็นพระพุทธรูปที่มีขนาดใหญ่และงดงามมากองค์หนึ่งของเมืองเชียงใหม่ นอกจากนี้ขณะนี้ยังจัดสร้างหอมณเฑียรธรรมหลังใหม่ขึ้นทดแทนหลังเก่าที่พังเสียหายลงไปจากการขุดหาวัตถุโบราณของประชาชนบริเวณใต้หอมณเฑียรธรรมหลังเก่า

ภายในวัดแสนเมืองมาจะประกอบไปด้วยวิหารหลวงที่สร้างขึ้นมาใหม่ทดแทนวิหารหลังเดิมที่ถูกไฟไหม้ โดยเริ่มสร้างเมื่อวันที่ ๒๕ มีนาคม ๒๕๔๔ ตรงกับวันอาทิตย์ขึ้น ๑ ค่ำเดือน ๕ ปีมะโรง และเสร็จสิ้นใน พ.ศ.๒๕๔๗ ตัววิหารเป็นศิลปกรรมแบบพื้นเมืองของล้านนา ภายในเป็นที่ประดิษฐานของพระพุทธรัตนบุรีสลีแสนเมืองมาซึ่งเป็นพระประธานขนาดใหญ่ปางมารวิชัยหน้าตักกว้าง ๖ เมตร สูง ๙ เมตร บริเวณด้านข้างวิหารหลวงเป็นอุโบสถซึ่งสร้างขึ้นมาใหม่ใน พ.ศ.๒๕๓๗ เพื่อเป็นที่ประดิษฐานของพระเจ้าศรีเมืองมาซึ่งเป็นพระพุทธรูปปางสมาธิขนาดเท่าพระองค์จริงของพระเจ้าแสนเมืองมาในอดีตซึ่งมีอายุในการก่อสร้างกว่า ๕๐๐ ปีมาแล้ว นอกจากนี้บริเวณด้านหลังวิหารหลวงยังเป็นที่ประดิษฐานของเจดีย์หัวข่วงซึ่งเป็นเจดีย์ทรงกลมขนาดใหญ่แบบเชียงใหม่ สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าแสนเมืองมาเช่นเดียวกับรูปหล่อพระเจ้าศรีเมืองมา ทั้งนี้ภายในบริเวณวัดยังสร้างกุฏิสงฆ์ใหม่ในลักษณะศิลปะล้านนาประยุกต์ประดับตกแต่งด้วยลวดลายปูนปั้นที่วิจิตรงดงาม นอกจากนี้วัดยังจัดสร้างหอมณเฑียรธรรมหลังใหม่ขึ้นมาทดแทนหลังเก่าที่พัง ขณะก่อสร้างไปแล้วกว่าร้อยละ ๘๐ พร้อมกันนี้ยังสร้างหอระฆังใหม่ด้านข้างเจดีย์หัวข่วง ข่าวพระเครื่อง

เรื่อง/ภาพ พิชัยยง มาเยอะภู่