มนต์เสน่ห์แห่งบัว๑๕๐เหล่า "บัว" เป็นดอกไม้ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาหลายๆ ตอน ชาวพุทธนิยมใช้ดอกบัวบูชาพระรัตนตรัย มาตั้งแต่โบราณกาล ประเทศไทยใช้บัวเป็นดอกไม้ประจำพระพุทธศาสนา อีกทั้งมีประโยชน์ทั้งทางด้านการแพทย์แผนไทย ใช้ทำยาสมุนไพร ทำอาหาร และอื่นๆ อีกมากมาย ในพุทธประวัติ ตอนแรก กล่าวถึงสุบินนิมิตของ พระนางสิริมหามายา ว่า มีพระเศวตกุญชรใช้งวงจับดอกบัวหลวงสีขาว ที่เพิ่งบานใหม่ๆ ส่งกลิ่นหอมตลบ และทำประทักษิณสามรอบ แล้วจึงเข้าสู่พระครรภ์พระนางสิริมหามายาด้านข้าง

ตอนประสูติ เมื่อ เจ้าชายสิทธัตถะ ประสูติที่สวนลุมพินี ทรงบ่ายพระพักตร์ไปทางทิศอุดร และย่างพระบาทไป ๗ ก้าว มีดอกบัวผุดขึ้นมารองรับ ๗ ดอก ต่อมาเมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงเจริญพระชนมายุได้ ๗ พรรษา พระราชบิดาโปรดให้ขุดสระโบกขรณี ๓ สระ สำหรับพระราชโอรสทรงลงเล่นน้ำ โดยปลูกอุบลบัวขาบสระหนึ่ง ปลูกปทุมบัวหลวงสระหนึ่ง และปลูกบุณฑริกบัวขาวอีกสระหนึ่ง นอกจากนี้แล้ว หลังจากตรัสรู้ และประกาศพุทธศาสนา พระพุทธองค์ทรงพิจารณาถึงธรรมะที่ได้ ตรัสรู้ว่า เป็นธรรมะอันล้ำลึก ยากที่ชนผู้ยินดีในกามคุณจะรู้ตามได้ แต่ผู้ที่มีกิเลสเบาบางอันอาจรู้ตามก็มี จึงเกิดอุปมาเวไนยสัตว์เหมือน ดอกบัว อย่างไรก็ตาม แม้ว่าพุทธศาสนิกชนจะคุ้นเคยกับการใช้ดอกบัวไหว้บูชาพระเป็นอย่างดี แต่จะมีสักกี่คน ที่จะรู้ว่า ดอกบัวที่เราใช้ไหว้พระกันอยู่นั้น มีมากกว่า ๑๕๐ สายพันธุ์

ด้วยเหตุนี้ จึงนับเป็นที่น่ายินดีอย่างยิ่ง ที่ขณะนี้ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี (มทร.ธัญบุรี) เห็นความสำคัญในการอนุรักษ์วิจัยพันธุ์บัว โดยจัดทำ "พิพิธภัณฑ์บัว" ขึ้นเป็นแห่งแรกในประเทศไทย เพื่อศึกษาวิจัยและอนุรักษ์บัว ดูแลรับผิดชอบโดย ผศ.ภูรินทร์ อัครกุลธร หัวหน้าฝ่ายกิจการพิเศษ พิพิธภัณฑ์บัว มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี ผศ.ภูรินทร์ บอกว่า โครงการพิพิธภัณฑ์บัว ตั้งขึ้นเพื่อเป็นการอนุรักษ์พันธุ์พืชตามแนวพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โดยมีการศึกษาวิจัยอนุรักษ์พันธุ์บัวไทยและต่างประเทศ กว่า ๑๕๐ สายพันธุ์ นอกจากนี้ ยังจัดให้มี โครงการบัววิถีชีวิตไทยสายใยวัฒนธรรม เพื่อเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ โดยจะรณรงค์ให้คนรุ่นใหม่ ใช้ดอกบัวไหว้พระเข้าวัด แทนดอกไม้อื่นๆ และอยากให้ปลูกบัวไว้ที่บ้านอย่างน้อยบ้านละ ๑ กระถาง รวมทั้งรณรงค์ให้หน่วยงานราชการทั่วประเทศ หันมาปลูกดอกบัวบริเวณรอบๆ หน่วยงานด้วย

เนื่องจากปัจจุบันสภาพแวดล้อมเปลี่ยนไป น้ำไม่สะอาด มีสารเคมีปนเปื้อน หอยเชอรี่ทำลายระบบนิเวศ ส่งผลให้บัวสายพันธุ์ต่างๆ มีแนวโน้มขยายพันธุ์ลดลง ดังนั้นมหาวิทยาลัยจึงต้องศึกษาเทคนิคการขยายพันธุ์ให้ได้มากที่สุด เท่าที่จะทำได้ ซึ่ง พิพิธภัณฑ์บัว มทร.ธัญบุรี จะส่งเสริมการเผยแพร่ให้ความรู้เกี่ยวกับการดูแลและรักษา บัวจงกลนี และบัวทุกประเภทอย่างถูกต้อง แก่เกษตรกร เพื่อให้มีความเข้าใจ และป้องกันการสูญพันธุ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต

"บัวพันธุ์จงกลนี เป็นบัวพันธุ์ไทย พบตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นราชธานี มีลักษณะเฉพาะ ใบสีชมพูอ่อน กลีบซ้อนมากเป็นพิเศษ เมื่อดอกบานแล้วจะหุบ ถือว่าเป็นมงคลที่หายากชนิดหนึ่งก็ใกล้จะสูญพันธุ์แล้ว ในขณะที่ บัวพันธุ์มังคลอุบลิ เป็นพันธุ์บัวชนะเลิศการประกวดบัวโลกเมื่อปี ๒๕๔๗ ซึ่งหาชมได้ยาก แต่มีให้ชมที่พิพิธภัณฑ์บัวที่นี่เพียงแห่งเดียว" ผศ.ภูรินทร์ กล่าว สำหรับผู้ที่สนใจเข้าชมพิพิธภัณฑ์บัว ทาง มทร.ธัญบุรี จะเปิดให้ชมเฉพาะวันเวลาราชการเท่านั้น แต่ถ้าเป็นหมู่คณะ วันเสาร์-อาทิตย์ก็เข้าชมได้ โดยสอบถามรายละเอียดได้ที่ สาขาวิชาการท่องเที่ยว คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี รังสิต นครนายก กม.ที่ ๑๓ ต.คลองหก อ.ธัญบุรี จ.ปทุมธานี ๑๒๑๑๐ โทร.๐-๒๕๔๙-๓๓๓๓

ความหมายแห่งบัวสี่เหล่า เมื่อพระพุทธองค์ทรงพิจารณาถึงธรรมะที่ตรัสรู้ว่า เป็นธรรมะอันล้ำลึก ยากที่ชนผู้ยินดีในกามคุณจะรู้ตามได้ แต่ผู้ที่มีกิเลสเบาบางอันอาจรู้ตามก็มี จึงเกิดอุปมาเวไนยสัตว์เหมือน "ดอกบัว" ว่า เวไนยสัตว์ย่อมแบ่งออกเป็นสี่เหล่า คือ

๑.อุคคติตัญญูบุคคล คือ ผู้ที่มีกิเลสน้อย เบาบาง มีสติปัญญาแก่กล้า เปรียบเสมือนดอกปทุมชาติ ที่โผล่พ้นเหนือพื้นน้ำขึ้นมา พอสัมผัสรัศมีพระอาทิตย์ก็จะบานทันที

๒.วิปัจจิตัญญบุคคล  คือ ผู้ที่มีกิเลสค่อนข้างน้อย มีอินทรีย์ปานกลาง ถ้าได้ทั้งธรรมคำสั่งสอนอย่างละเอียด ก็สามารถรู้แจ้งเห็นธรรมวิเศษได้ เปรียบเสมือนดอกบัวที่เจริญเติบโตขึ้นมา พอดีกับผิวน้ำ จักบานในวันรุ่งขึ้น

๓.เนยยบุคคล  คือ ผู้ที่มีกิเลสยังไม่เบาบาง ต้องหมั่นศึกษาพากเพียรเล่าเรียน และคบกัลยาณมิตร จึงสามารถรู้ธรรมได้ เปรียบเสมือนดอกบัวที่ยังจมอยู่ในน้ำ คอยเวลาที่จะโผล่ขึ้นมาจากน้ำ และจะบานในวันต่อๆ ไป

๔.ปทปรมบุคคล คือ ผู้ที่มีกิเลสหนา ปัญญาทึบหยาบ หาอุปนิสัยไม่ได้เลย ไม่สามารถจะบรรลุธรรมวิเศษได้ เปรียบเสมือนดอกบัวที่เติบโต และจมอยู่ใต้น้ำ ไม่สามารถที่จะโผล่ขึ้นมาเหนือน้ำได้ จะอยู่ได้เพียงใต้น้ำ และเป็นอาหารของเต่า ปู และปลา

คมชัดลึก