ตำนานพระพิฆเนศ เทพเจ้าแห่งความสำเร็จ

พระพิฆเนศ เป็นมหาเทพผู้ทรงภูมิปัญญายิ่งใหญ่ ผู้ขจัดอุปสรรคและอำนวยความสำเร็จในทุกสิ่ง พระองค์รงเป็นเทพเจ้าแห่งสากล (Universal God) ที่มีผู้เคารพนับถือมากที่สุดองค์หนึ่ง โดยเฉพาะในทวีปเอเชีย ไม่ว่าในอินเดีย เนปาล ภูฏาน ทิเบต มองโกล จีน ญี่ปุ่น เกาหลี พม่า ไทย เขมร อินโดนีเซีย ฯลฯ  พระพิฆเนศ ทรงมีปรีชาญาณเฉลียวฉลาด มีฤทธานุภาพมาก และทรงคุณธรรม คอยปราบภัยพาลและอภิบาลคนดี อีกทั้งยังเป็นเทพผู้กตัญญูถึงพร้อมด้วยความดีงาม สมควรแก่การสักการบูชาเป็นอย่างยิ่งหากใครจะประกอบพิธี หรือทำกิจกรรมใด การเริ่มต้นสิ่งใหม่ๆ เช่น เปิดกิจการร้านค้า เริ่มการทำงาน ขึ้นบ้านใหม่ ออกเดินทาง หรือแม้กระทั่งการบวงสรวงทำพิธีมงคลต่างๆ ฯลฯ ต้องบอกกล่าวบูชาองค์ พระพิฆเนศ ก่อนเป็นลำดับแรก จึงจะเป็นสิริมงคลและประสบความสำเร็จ

ตำนานกำเนิดพระพิฆเนศ เชื่อกันว่า พระพิฆเนศเป็นโอรสของ พระศิวะ กับ พระศรีมหาอุมาเทวี  ได้รับการยกย่องให้เป็นผู้เขียนคัมภีร์มหาภารตะ จากวาจาของพระฤษีวยาส และนับถือกันว่า เป็นเทพเจ้าแห่งการรจนาหนังสือ ดุจเดียวกับ พระสุรัสวดี พระพิฆเนศ มีกายเป็นมนุษย์ มีเศียรเป็นช้าง อีกชื่อหนึ่งจึงเรียกว่า คชานนท์ มีงาข้างเดียว อ้วนเตี้ย ท้องพลุ้ย หูยาน พระวรกายสีแดง สีขาว สีเหลือง ฯลฯ นุ่งห่มภูษาแดง มี ๔ กร ถือบ่วงบาศ ขอสับช้าง และมีเทพศัสตราวุธอีกหลายชนิด ซึ่งได้รับประทานจากพระศิวะ มีพาหนะบริวาร คือ หนู ชนพื้นเมืองของอินเดีย นอกจากจะมีลัทธิการบูชาสัตว์ หรือลัทธิแห่งชัยชนะเหนือธรรมชาติแล้ว ยังเชื่อว่า หนู เป็นสัญลักษณ์ของความมืด

พระพิฆเนศทรงขี่หนู จึงหมายถึงชัยชนะของแสงอาทิตย์ ที่ขจัดความมืดให้หมดสิ้นไป เป็นเทพเจ้าผู้ทรงขจัดอุปสรรคทั้งปวง เป็นเทพเจ้าแห่งความรอบรู้ ความฉลาด ความสำเร็จ เป็นเทพประจำเรือน ผู้ประทานความอุดมสมบูรณ์ และคุ้มครองป้องกันสิ่งชั่วร้ายทั้งปวง จึงอาจกล่าวได้ว่า พระพิฆเนศเป็นเทพเจ้าแห่งจักรวาลก็ว่าได้ การนับถือพระพิฆเนศในเมืองไทย พระพิฆเนศ ได้กลายเป็นเทพเจ้าองค์สำคัญในศาสนาฮินดู (พราหมณ์) ความศรัทธาเชื่อถือได้แพร่หลายสู่แผ่นดินสยาม ตั้งแต่สมัยโบราณ ปรากฏเป็นรูปประติมากรรมพระพิฆเนศ ณ โบราณสถานหลายแห่ง เช่น ที่เมืองนครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี ลพบุรี นครราชสีมา ฯลฯ

พระพิฆเนศ ได้กลายเป็นมหาเทพที่เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของคนไทยมากองค์หนึ่ง นับถือให้ท่านเป็นประธานในการประกอบพิธีกรรมต่างๆ เป็นสัญลักษณ์ประจำกรมศิลปากร, มหาวิทยาลัยศิลปากร, วิทยาลัยช่างศิลป และสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ รวมทั้งในพิธีเปิดกล้องถ่ายทำภาพยนตร์ พิธีไหว้ครูนาฏศิลป์ โขน ละคร พิธีไหว้ครูของควาญช้าง พิธีครอบครูเรียนสรรพวิชาต่างๆ ฯลฯ ต้องกล่าวบูชาพระพิฆเนศเสียก่อน จึงจะเป็นสิริมงคล และทำกิจการงาน หรือเล่าเรียนได้สำเร็จ ดังนั้นการอธิษฐานขอพรใดๆ ที่ไม่เกินวาสนาบารมี ย่อมสำเร็จได้ทุกสิ่ง พระองค์ย่อมประทานพรให้สมปรารถนาเสมอ เช่น ขอพรด้านการศึกษาเล่าเรียน ขอปัญญาความรู้ ขอตำแหน่งหน้าที่การงาน ขอด้านการเงินและความรัก ด้านปัดเป่าอุปสรรคทุกข์ภัย และแก้ไขปัญหาต่างๆ ขอให้ทุกอย่างประสบผลสำเร็จ ซึ่งจะสำเร็จมากน้อยหรือไม่ประการใดนั้น ขึ้นอยู่กับบุญกุศลบารมีของแต่ละคนที่ย่อมมีไม่เท่ากัน

การสักการบูชาขอพรพระพิฆเนศ ไม่จำกัดว่าจะต้องเป็นอาชีพใด ประชาชนทุกชนชั้นวรรณะ ก็สามารถขอพรจากพระองค์ท่านได้ไม่จำกัด เพราะท่านเป็นมหาเทพที่ใจดี มีปัญญาลึกล้ำ แก้ไขปัญหาได้เก่ง จนได้รับการขนานนามให้เป็น "เทพเจ้าแห่งความสำเร็จ" วิธีบูชาพระพิฆเนศ เริ่มต้นครั้งแรกควรเริ่มบูชาใน วันพฤหัสบดี วันต่อไปให้สักการะตามปกติ จะเป็นฤกษ์ยามใดถือเป็นมงคลทั้งสิ้น ของที่ใช้ในการสักการบูชาได้แก่ น้ำสะอาด นมหวาน หรือน้ำแดง แต่ถ้ามีเครื่องสังเวยควรใช้ผลไม้ และขนมต่างๆ เช่น อ้อย กล้วยสุก มะพร้าว ควรถวายก่อนพระอาทิตย์ตกดิน  อาจเลือกวันขึ้น หรือแรม ๔ ค่ำ ก็ได้ ถ้าบูชาได้ทุกวันยิ่งดี วันและเดือนที่เหมาะแก่การบูชาพระพิฆเนศ คือ วันขึ้น / แรม ๙ และ ๑๔ ค่ำ ในเดือน ๒, ๓, ๔ และ ๕, ๖, ๗  ยกเว้นวันอังคาร แม้จะตรงกับวันขึ้น แรม ๙ หรือ ๑๔ ค่ำ ในเดือนมงคลดังกล่าวก็ตาม

เครื่องสังเวยพระพิฆเนศ  ห้ามใช้เนื้อสัตว์ทุกชนิด ให้ถวายผลไม้ที่สุกแล้วเป็นหลัก ท่อนอ้อย หรือน้ำอ้อย นมหวานทุกชนิด ขนมโมทกะ (ขนมต้มแดง ต้มขาวของไทย) หรือขนมหวานของอินเดีย (ขนมลาดูป) ขั้นตอนการบูชาพระพิฆเนศ  ๑.จุดเทียน หรือตะเกียงน้ำมัน ธูป กำยาน ๒.กล่าวคำบูชาพระพิฆเนศ แล้วจึงตามด้วยการสวดบูชาเทพพระองค์อื่น  ๓.ถวายเครื่องบูชาสักการะ กล่าวคำถวาย และอัญเชิญมารับเครื่องถวาย  ๔.สวดมนต์ ทำสมาธิ  ๕.ถวายไฟ ใช้เทียน หรือสำลีชุบน้ำมันเนย ใช้ฝ่ามืออังไฟ แล้วนำมาแตะที่หน้าผาก เพื่อให้เกิดความสว่างแก่ดวงปัญญาและชีวิตหรือส่วนอื่นๆ ของร่ายกายที่ปวดเจ็บก็ได้ จากนั้นแผ่เมตตา เป็นอันเสร็จพิธี

การประดิษฐานพระพิฆเนศ และเทวรูปองค์อื่นๆ เน้นที่ความสวยงาม ความสะดวกและเหมาะสมเป็นหลัก เรื่องทิศทางถือว่าเป็นรอง ส่วนใหญ่จะเน้นทางทิศตะวันออก หรือทิศอื่นๆ ก็ได้ ยกเว้นทิศตะวันตก ที่สำคัญควรแยกที่บูชาเป็นเอกเทศต่างหาก ไม่ปะปนกับหิ้งพระ หรือโต๊ะหมู่บูชาพระพุทธรูป หรือรูปเหมือนพระเกจิอาจารย์ ถ้าหากไม่มีพื้นที่จริงๆ อนุโลมให้วางรวมกันได้ แต่ต้องวางต่ำกว่าพระพุทธรูป คาถาสวดบูชาพระพิฆเนศ ที่ใช้กันส่วนใหญ่ คือ "โอม ศรี คเณศายะ นะมะฮา" (๙ จบ) จากนั้นให้กล่าวคำอธิษฐานขอพรเป็นภาษาไทย สำหรับผู้เริ่มต้นบูชาควรใช้มนต์บทนี้ซึ่งสั้นกระชับและจำง่ายดี