วัดเขาขุนพนม ตั้งอยู่ที่เชิงเขาขุนพนม ในเขตตำบลบ้านเกาะ อำเภอพรหมคีรี เป็นวัดที่มีความสำคัญทางด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดี มีถ้ำที่มีกำแพงก่ออิฐถือปูนมีใบเสมาเช่นเดียวกันกับกำแพงเมือง ผนังด้านหน้ามีลายปูนปั้นในถ้ำมีพระพุทธรูปสำริดประมาณ 30 องค์ และพระพุทธบาทสำริด ถ้ำในวัดแห่งนี้มีหลายถ้ำทะลุถึงกันหมดเหมือนค่ายคูประตูหอรบ

"พระครูสังฆรักษ์อำนวย ปิยธโร" เจ้าอาวาสวัดเขาขุนพนม กล่าวว่า วัดแห่งนี้เก่าแก่แห่งหนึ่งของจังหวัดนครศรีธรรมราชไม่ทราบแน่ชัดว่าสร้าง ขึ้นเมื่อใด กล่าวกันว่าเดิมชื่อวัดเขาน้อย ตามตำนานสร้างพระธาตุกล่าวว่า เดิมชื่อวัดเขาคุมพนม ต่อมาได้เปลี่ยนเป็นวัดเขาขุนพนมตามชื่อขุนพนมวัง กษัตริย์เมืองนครศรีธรรมราชราชบุตรเขยพระเจ้าอู่ทองแห่งกรุงศรีอยุธยา ซึ่งได้เป็นผู้สร้างไว้เป็นที่หลบภัยเมื่อมีข้าศึกมาประชิด จากการศึกษารูปแบบของสถาปัตยกรรมของอุโบสถ ใบเสมา และศิลปวัตถุโบราณของสิ่งก่อสร้างบนเขาขุนพนม สันนิษฐานว่าน่าจะสร้างในสมัยอยุธยาตอนปลาย หรือตอนต้นสมัยรัตนโกสินทร์ มีเสนาสนะสิ่งปลูกสร้างที่สำคัญ อาทิ "โบสถ์มหาอุด" เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน หลังคามุงด้วยกระเบื้องดินเผา มีขนาดเล็กกว่าอุโบสถทั่วไป ส่วนฐานโบสถ์กว้าง 5.70 เมตร ยาว 11.20 เมตร ยกพื้นสูง 1.75 เมตร ฐานล่างสุดเป็นฐานเขียง และลดระดับชั้นเป็นฐานสิงห์ และบัวคว่ำตามลำดับ มีความสูงจากระดับพื้นภายนอกถึงระดับหลังขื่อ 4.10 เมตร มีบันไดทางขึ้นและประตูอยู่ทางด้านทิศตะวันออกเพียงด้านเดียว ผนังด้านตะวันออกมีช่องแสงสองลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมย่อมุมตอนบนเป็นลักษณะ รูปห้าเหลี่ยม

ส่วนระดับเหนือช่องแสงทำเป็นช่องลมระบายอากาศในลักษณะสี่เหลี่ยมผืนผ้าแนว ตั้ง ผนังด้านทิศใต้เป็นผนังทึบ ภายในอุโบสถมีพระประธานเป็นพระพุทธรูปปูนปั้น ประดิษฐานบนฐานบัว มีพระสาวกซ้ายขวา ทางทิศตะวันตกของพระประธานมีบัวปูนปั้นบรรจุอัฐิ บริเวณภายนอกพระอุโบสถ มีใบเสมาล้อมรอบอยู่แปดใบ วางอยู่บนฐานย่อมุมไม้สิบสอง รูปแบบของใบเสมาเป็นลักษณะที่ได้รับอิทธิพลในสมัยอยุธยาตอนกลาง ถึงรัชสมัยพระเจ้าปราสาททอง มีอายุอยู่ประมาณพุทธศตวรรษที่ 22-23

"ศาลาการเปรียญ" เป็นแบบสถาปัตยกรรมไทย หลังคาแหลม มีช่อฟ้า ใบระกา และคันทวยรับหัวคาน เช่นเดียวกับวัดทั่วๆ ไป ภายในศาลาการเปรียญมีพระพุทธรูปประธานองค์ใหญ่และพระสาวกซ้ายขวา "ศาลพระเจ้าตาก" ตั้งอยู่บนเนินเขาใกล้ลานวัด ภายในประดิษฐานพระบรมรูปสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ไว้เป็นที่เคารพสักการะของคนทั่วไป "สระน้ำจืดขุนพนม" อยู่บริเวณใกล้วัดเขาขุนพนม เป็นสระกว้าง มีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่ามีร่องรอยการขุดดินทำอิฐดินเผา เพื่อก่อสร้างพระอุโบสถ กุฏิและปูชนียสถาน มีอยู่สามแห่งด้วยกันคือ ในบริเวณวัด ใกล้ประตูทางเข้า เป็นสระลึก กว้างประมาณ 30 เมตร มีเรื่องเล่าว่าแต่ก่อนมีหินอยู่ก้อนหนึ่ง แผ่นใหญ่มาก อยู่ในสระนี้ เป็นที่ยืนอาบน้ำของพระนางเลือดขาว ส่วนสระอีกสองแห่งอยู่ไกลออกไปจากวัด ปัจจุบันหาร่องรอยไม่พบ 

ปัจจุบันยังมีเตาเผาอิฐอยู่ห่างจากเขาขุนพนมไปทางทิศตะวันออกประมาณ 40 เมตร แผ่นอิฐที่วัดเขาขุนพนมเป็นอิฐแผ่นโตที่ปรากฏอยู่ทั่วไป ณ บริเวณโบราณสถานของจังหวัดนครศรีธรรมราช โบราณวัตถุเขาขุนพนม บนภูเขาขุนพนมมีเพิงผาและถ้ำ บริเวณดังกล่าวมีการก่อสร้างมีลักษณะเป็นกำแพงเมืองย่อส่วนก่ออิฐถือปูน สูงประมาณ 2 เมตร มีซุ้มประตู ใบเสมา และทวารบาล ผนังกำแพงด้านนอกประดับด้วยถ้วยชาม หลังกำแพงทางด้านทิศใต้มีเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสองอยู่สององค์ และที่เพิงผาทางขึ้นถ้ำด้านซ้ายมือหลังกำแพง ประดิษฐานพระพุทธรูปปางไสยาสน์ บริเวณหลังเพิงด้านขวามือประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้น และเนินสูงทางด้านซ้ายมือของกำแพงเดิม เป็นที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาท ล่าสุด พระครูสังฆรักษ์อำนวย ปิยธโร เจ้าอาวาสวัดเขาขุนพนม ได้ขอบารมีองค์พ่อจตุคามรามเทพ ด้วยการจัดสร้างวัตถุมงคลขึ้นมารุ่นหนึ่งเป็น "จตุคามรามเทพ รุ่นอริยทรัพย์พุทธภูมิ 5,000 ปี" วัดเขาขุนพนม ต.บ้านเกาะ อ.พรหมคีรี จ.นครศรีธรรมราช วัตถุประสงค์เพื่อจัดหางบประมาณในการดำเนินการบูรณปฏิสังขรณ์โบราณสถาน วัตถุและสมทบทุนในการดำเนินงานเพื่อสาธารณประโยชน์ ดังนี้ เพื่อจัดสร้างพระมหาธาตุเจดีย์ "ตากสินพุทธานุสรณ์" ณ ยอดเขาขุนพนม เพื่อจัดสร้าง "นวอุทยานการศึกษาตากสินธรรมานุสรณ์" ณ วัดเขาขุนพนม เพื่อจัดสร้าง "พิพิธภัณฑ์ตากสินสังฆานุสรณ์" ณ วัดเขาขุนพนม เพื่อเป็นทุนการศึกษาและส่งเสริมสวัสดิการแก่ผู้สูงอายุ เพื่อสมทบกองทุนการศึกษา "ค่ายอบรมคุณธรรม จริยธรรม" ณ วัดเขาขุนพนม เพื่อเป็นทุนดำเนินการนำรูปหล่อ "พระภิกษุตากสินมหาราช และองค์พ่อจตุคามรามเทพ ไปประดิษฐาน 8 ทิศ ทั่วประเทศไทย เพื่อสมทบทุนจัดสร้างตำหนัก "แม่นางเลือดขาว" ณ วัดเขาขุนพนม เพื่อเป็นทุนในการจัดภูมิทัศน์บริการ การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ และศึกษาประวัติศาสตร์ ณ วัดเขาขุนพนม เพื่อบูรณะเจดีย์ "ศรีรัตนโกสินทร์" วัดบางพระ ต.บากแพรก อ.ปากพนัง จ.นครศรีธรรมราช เพื่อสมทบทุนสร้างพระอุโบสถวัดป่าสวนงาม ต.บางวัน อ.คุระบุรี จ.พังงา เพื่อสร้างศาลาการเปรียญ วัดน้ำทุ่นธรรมิการาม ต.ลำเลียง อ.กระบุรี จ.ระนอง

ผ่านพิธีมหาพุทธาภิเษก เทวาภิเษกแล้ว 9 พิธี 9 วาระ เมื่อวันที่ 28-29 ธ.ค.2550 ประกอบพิธีบวงสรวงถวายพวงมาลาแด่องค์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสทรงพระชนมพรรษา 80 พรรษา พร้อมทั้งทำบุญอุทิศแด่พ่อท่านกลาย อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาขุนพนม โดยพระคณาจารย์ พระเกจิอาจารย์ 500 รูป เมื่อวันที่ 30-31 ธ.ค.2550 พระคณาจารย์ พระเกจิอาจารย์ ร่วมอธิษฐานจิตและเจริญพุทธมนต์ 500 รูป บริเวณพระตำหนักพระเจ้าตากสินมหาราช มณฑปพ่อท่านกลาย และโบสถ์มหาอุด 

ติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่พระครูสังฆรักษ์อำนวย ปิยธโร เจ้าอาวาสวัดเขาขุนพนม โทร. 0-7533-8397, 08-1090-4203 การเดินทางใช้เส้นทางสาย 4016 ถึงกิโลเมตรที่ 21 ผ่านตลาดพรหมโลกแล้วมีทางแยกขวาเข้าไปอีก 2.5 กิโลเมตรก็จะถึงวัดเขาขุนพนม ข่าวพระเครื่อง