พระกริ่งพุทธชินสีห์ 7 รอบ

เมื่อครั้งสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ ผู้ทรงเป็นพระราชอุปัธยาจารย์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระชนมายุครบ 84 พรรษา หรือครบ 7 รอบนักษัตร เมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ.2499 ได้มีการสร้างพระกริ่งพุทธชินสีห์ขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกในวาระพิเศษนั้น ความพิเศษยิ่งขึ้นของการสร้าง พระกริ่งพุทธชินสีห์ ในครั้งนี้มีเหตุสืบเนื่องจากการประชวรของสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ จนไม่อาจเสด็จมาเป็นประธานในพิธีเททองหล่อได้ และในขณะนั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระผนวชอยู่ เสด็จฯ ประกอบพิธีเททองแทนองค์สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ พระราชอุปัธยาจารย์ โดยพิธีได้เริ่มตั้งแต่หัวค่ำของวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ.2499 พิธีการได้ดำเนินการขึ้นเป็นลำดับ คือเวลา 20.30 น. พระภิกษุพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ มาพระอุโบสถ ทรงจุดธูปเทียนถวายสักการะพระพุทธชินสีห์ ไวยาวัจกรถวายเทียนชนวนที่สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ ทรงจุดมาแล้ว ทรงรับเทียนชนวนนั้นจุดเทียนชัย เมื่อเวลา 20.36 น.

ในวันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2499 เวลา 07.35 น. พระภิกษุพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ณ ศาลาหน้าพระอุโบสถด้านทิศตะวันตก ไวยาวัจกรวัดทูลเกล้าฯ ถวายแผ่นทองคำเปลว 84 แผ่น ทรงวางแผ่นทองคำเปลวลงในเบ้าหลอม เวลา 07.41 น. ทรงถือสายสิญจน์ซึ่งโยงจากเบ้าเททองหล่อพระพุทธชินสีห์จำลองแทนสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ พระสงฆ์เจริญชัยมงคลคาถา พระพุทธชินสีห์จำลอง ซึ่งพระภิกษุพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ทรงเป็นประธานในการเททองหล่อนี้ มีด้วยกัน 2 แบบ คือ แบบบูชาขนาดหน้าตักกว้าง 4.5 นิ้ว และแบบพระกริ่งขนาดหน้าตักกว้าง 3.7 เซนติเมตร

พระกริ่งพุทธชินสีห์ หรือที่นักสะสมพระเครื่องขนานนามว่า "พระกริ่ง 7 รอบ" มีลักษณะพุทธศิลป์แบบสุโขทัย องค์พระพุทธปฏิมาปางมารวิชัย มีพระวรกายที่อวบอ้วนแบบ "พระกริ่งจีน" มีผู้กล่าวว่าพระกริ่งพุทธชินสีห์ถอดพิมพ์จากพระกริ่งบาเกง แต่ถ้าจะสังเกตพอจะมองเห็นได้ว่า พระกริ่งพุทธชิสีห์นี้ได้จำลองแบบมาจากพระพุทธชินสีห์ พระประธานในพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร ซึ่งนายช่างผู้ออกแบบปั้นหุ่น คือ นายช่างมนตรี (มาลี) พัฒนางกรู แห่ง "พัฒนช่าง" องค์พระประทับนั่งบนอาสนะฐานซึ่งเป็นบัวเล็บช้าง ด้านหลังองค์พระมีบัว 2 คู่ และตรงบัว 2 คู่ ที่ด้านหลังนี้ จะมีตัวเลขไทย "๗" ลึกลงไปในเนื้อพระปรากฏให้เห็นอยู่ตรงใต้ฐาน จะมีรอยอุดกริ่ง รอยอุดซึ่งมีขนาดใหญ่มีขนาดกว้างประมาณขนาดแท่งดินสอ แต่ในบางองค์ก็มีขนาดเล็กกว่า ซึ่งจะไม่เป็นที่นิยมด้วยเข้าใจผิดว่าเป็นของที่สร้างขึ้นในภายหลัง ทั้งนี้เพราะภายหลังทางวัดบวรนิเวศได้สร้างขึ้นมาอีก อีกทั้งการสร้างในชั้นหลังนี้รอยอุดกริ่งมีขนาดเล็ก จึงทำให้เข้าใจผิดไป ทั้งที่ความเป็นจริงแล้วพระกริ่งพุทธชินสีห์ที่สร้างในชั้นหลังจะมีพระพักตร์ที่เล็กกว่า

โลหะที่ใช้หลอมหล่อ เป็นโลหะผสม มีกระแสเนื้อโลหะ 2 แบบ คือ เนื้อออกแดง และเนื้อออกเหลือง สำหรับเนื้อกระแสออกแดงจะเป็นเนื้อที่ได้รับความนิยมมากเป็นพิเศษ บางองค์จะออกแดงแบบลูกตำลึงสุก ในบางองค์ก็ออกแดงแบบเปลือกหอมแดง ขณะบางองค์ผิวกลับเป็นน้ำตาลไหม้ นอกจากนี้ในบางองค์นั้นตามผิวซอกมุมลึกที่ผิวยังไม่กลับ จะปรากฏคราบน้ำทองแทรกอยู่ปรากฏเป็นทองงามแพรวพราว แต่ในกระแสเนื้อเหลืองนั้น จะออกไปในทางเหลืองนวลอมเขียว พระกริ่งชินสีห์เมื่อถูกจับต้องนานๆ หรือนำไปแช่น้ำเพื่อทำน้ำมนต์ ผิวของพระจะมีการแปรเปลี่ยน ที่นักสะสมพระเครื่องเรียกกันว่า "ผิวกลับ" ในกระแสเนื้อแดงผิวจะกลับเป็นสีน้ำตาลไหม้ ส่วนในเนื้อเหลืองจะมีผิวออกด้านๆ ไปทางสีเหลืองอมเขียว ที่มีคราบน้ำตาลปกคลุมเล็กน้อยข่าวพระเครื่องหนังสือพิมพ์ข่าวสด