พระกำแพงห้าร้อย

พระกำแพงห้าร้อย จังหวัดกำแพงเพชร สวัสดีครับท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน วันนี้จะพูดถึงพระเครื่องเนื้อชินชนิดหนึ่ง ที่เป็นพระแผงขนาดค่อนข้างใหญ่ ซึ่งได้มีการนำมาตัดแบ่งแล้วนำมาคล้องคอ และได้รับความนิยม แต่โดยธรรมดาทั่วๆ ไปพระเครื่องที่นำมาตัดแต่งนั้นถือว่าไม่สมบูรณ์ แต่ก็มีพระเครื่องอยู่หลายอย่างเหมือนกันที่นำมาตัดแบ่งแล้วได้รับความนิยม สาเหตุที่ต้องตัดแบ่งนั้นส่วนมากจะขึ้นอยู่กับขนาดของพระและรูปทรง พระเครื่องที่นำมาตัดแบ่งที่ได้รับความนิยมก็ได้แก่ พระพลายคู่ตัดเดี่ยว และพระกำแพงห้าร้อยเป็นต้นครับ

พระกำแพงห้าร้อย จังหวัดกำแพงเพชร เป็นพระกรุเนื้อชิน ที่ได้รับความนิยมมาก แต่ก็หาพระแท้ๆ ยากเช่นกัน พระกำแพงห้าร้อยนั้นที่ได้ชื่อเช่นนี้ก็เพราะว่าเป็นพระแผงขนาดเขื่อง รูปทรงห้าเหลี่ยม เป็นพระแบบสองหน้า แต่ละหน้าจะมีพระองค์เล็กเรียงรายอยู่ด้านละ 251 องค์ อยู่บนยอดบนสุดหนึ่งองค์ ถ้าเรารวมทั้งสองด้านก็จะมีพระองค์เล็กๆ อยู่ 252 องค์ และพระดังกล่าวก็ขุดพบที่จังหวัดกำแพงเพชร จึงมีชื่อเรียกกันว่า "พระกำแพงห้าร้อย" โดยนำเอาชื่อจังหวัดมาผนวกกับจำนวนองค์พระที่อยู่ในพิมพ์

พระกำแพงห้าร้อย ได้มีการขุดพบอยู่หลายกรุในจังหวัดกำแพงเพชร พบครั้งแรกประมาณปีพ.ศ. 2392 ที่วัดพระบรมธาตุ ฝั่งทุ่งเศรษฐี ต่อมาในปี พ.ศ. 2475 ก็พบอีกที่กรุวัดกะโลทัย และต่อมาก็พบที่กรุวัดอาวาสน้อยทางฝั่งจังหวัด ศิลปะขององค์พระเป็นพระประทับนั่งปางมารวิชัย มีประภามณฑล ขนาดของแต่ละองค์มีขนาดเล็กมาก คาดว่าคงสร้างในสมัยสุโขทัย ในราวปี พ.ศ. 1900 พระที่พบมีแต่พระเนื้อชินเงินเท่านั้น

พระกำแพงห้าร้อย ถ้าสมบูรณ์เต็มแผ่นนั้นหายากมากๆ และสนนราคาสูง นิยมทำแผงไม้ตั้งไว้บูชาประจำบ้าน ถือว่ากันไปได้ชะงัดนัก แต่พระที่ขุดพบนั้นส่วนใหญ่ มักชำรุดมีผิวระเบิดผุกร่อน ซึ่งเป็นธรรมชาติของพระเนื้อชินเงินที่มีส่วนผสมของดีบุกมาก ที่คนสมัยก่อนมักเรียกกันว่าชินแข็ง ประกอบกับกรุที่บรรจุพระนั้นมีความชื้น เนื่องจากพื้นที่ของกรุเป็นลักษณะทุ่งนาเมื่อเวลาหน้าน้ำจะมีน้ำหลากท่วมถึง จึงทำให้พระเนื้อชินประเภทนี้มักเปื่อย ผุ ระเบิดเป็นแห่งๆ พระกำแพงห้าร้อยที่พบทั้งสามกรุจึงมักชำรุดเสียเป็นส่วนใหญ่ พระกำแพงห้าร้อย ที่ชำรุดนี้คนในสมัยก่อนเห็นว่าศิลปะขององค์พระสวยน่ารักดีจึงนำมาตัดแบ่งออกเป็น 9 องค์บ้าง ห้าองค์บ้าง 3 องค์บ้าง ตามแต่จะพอแบ่งได้ แต่ที่นิยมที่สุดก็คือตัดเก้า แต่ถ้าตัดห้าแต่ได้พระองค์บนสุดติดมาด้วยก็จะหายากเช่นกันครับ พระกำแพงห้าร้อย นี้ถ้าถูกตัดออกมาแล้ว จะได้พระที่สมบูรณ์เพียงด้านเดียว เพราะองค์พระทั้งสองด้านจะเหลื่อมกัน เวลาตัดแล้วจะมีพระองค์ที่อยู่ขอบข้างจะถูกตัดเข้าไปบนองค์พระอยู่ด้านหนึ่ง อันนี้เป็นจุดสังเกตประการหนึ่ง และถ้าเป็นของกรุวัดกะโลทัยนั้นส่วนใหญ่ที่องค์พระจะมีการทาทองล่องชาดเอาไว้ ส่วนกรุอื่นๆ ไม่มีการทาลองล่องชาดครับ พระกำแพงห้าร้อยนั้นพุทธคุณเด่นทางด้านแคล้วคลาด และคงกระพันครับ

วันนี้ก็เลยนำ พระกำแพงห้าร้อย ตัดเก้า ซึ่งเป็นการตัดที่นิยมมาให้ชมกันครับ พระองค์นี้เป็นของคุณนุ เพชรรัตน์ ครับต้องขอบคุณที่เอื้อเฟื้อภาพมาให้ชมกันครับ
ด้วยความจริงใจ แทน ท่าพระจันทร์
ที่มาหนังสือพิมพ์ข่าวสด

พระกำแพงห้าร้อย เนื้อชินเงิน จ.กำแพงเพชร

"พระกำแพงห้าร้อย"เป็นพระยอดขุนพลกรุเก่าที่ได้รับความนิยมอย่างมากในวงการนักนิยมสะสมพระเครื่อง และมีเอกลักษณ์เฉพาะที่น่าสนใจทีเดียวครับผม

จากชื่อก็บอกยี่ห้อแล้วว่าต้องเป็นพระที่พบจากกรุในจังหวัดกำแพงเพชรแน่นอน ปรากฏที่กรุวัดมหาธาตุและวัดโดยทั่วๆ ไปของจังหวัด มีที่ใช้ชื่อเหมือนกันบ้างที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา แต่สันนิษ ฐานว่า สร้างกันคนละยุค เนื่องจากมีพุทธลักษณะที่แตกต่างกัน ที่เรียกชื่อเหมือนกันอาจจะเป็นที่คำว่า "ห้าร้อย" ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะ ซึ่งก็คือจะเป็นพระแผงขนาดใหญ่ หรือที่เรียกกันว่า "พระตู้" ด้านบนตัดแหลมเป็นรูปห้าเหลี่ยม ด้านล่างตัดตรงเหมือนพระใบขนุน ประกอบด้วยองค์พระขนาดเล็กเรียงรายเป็นแถวทั้งสองด้านนับรวมกันได้ 502 องค์ จึงขนานนามว่า "พระกำแพงห้าร้อย" แต่ในปัจจุบันจะหาดูที่สมบูรณ์แบบดังกล่าวได้ยากมากๆ ที่พบเห็นกันอยู่นับเรียงกันมากที่สุดแล้วก็เห็นจะเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนาดพอๆ กับพระสมเด็จมีองค์พระ 9 องค์ เราเรียกว่า "แพงเก้า" เนื่องจากเลข 9 เป็นเลขนำโชค หรือไม่ก็แยกออกเป็นองค์เดี่ยวๆ สามารถนำมาห้อยคอบูชาได้ และสนนราคาไม่แพงนัก ถ้าชนิดสมบูรณ์แบบลักษณะเดิมราคาจะสูงมาก ที่มาที่ไปของ "พระกำแพงห้าร้อย จังหวัดกำแพงเพชร" ตามพุทธประวัติว่า พระพุทธองค์ทรงบำเพ็ญบารมีทั้งหมดถึง 500 ชาติ จึงบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณตรัสรู้เป็นองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า คนโบร่ำโบราณจึงได้สร้างองค์พระเรียงติดกันเป็นแผงให้ครบ 500 องค์ ตามคติความเชื่อว่าเป็นกุศลอันสูงส่ง 

พระกำแพงห้าร้อย พระยอดขุนพลยอด เนื้อชินเงิน จ.กำแพงเพชร

องค์พระแต่ละองค์ที่ประ กอบเป็น "พระกำแพงห้าร้อย" มีพุทธลักษณะนูนและเด่นชัด
- องค์พระประทับนั่ง แสดงปางมารวิชัย เหนืออาสนะ
- พระเกศเป็น "เกศจิ่ม" หรือ "เกศปลี" 
- พระพักตร์รูปไข่ ไม่ปรากฏรายละเอียด พระ เนตร พระนาสิก พระโอษฐ์ ฯลฯ
- พระอุระนูนเด่นวาดเว้าลงทางช่วงล่างอย่างชัดเจน ทำให้ช่วงพระกรแลดูลึก

"พระกำแพงห้าร้อย จังหวัดกำแพงเพชร" เป็นพระเนื้อชินเงิน เมื่อผ่านกาลเวลายาวนาน นอกจากคราบดินกรุแล้ว จะเกิดพรายปรอท สนิมขุม สนิมไข และรอยระเบิดแตกปริ อันเป็นปฏิกิริยาตามธรรมชาติ นอกจากนั้น โบราณาจารย์บางท่านต้องการรักษาเนื้อขององค์พระ จึงนำชาดมาผสมกับปรอทและกำมะถันมาทาเคลือบและปิดทอง ซึ่งจะทำให้ทองปิดแน่นและสุกใส ก่อนที่จะบรรจุกรุ การที่ "พระกำแพงห้าร้อย จังหวัดกำแพงเพชร" เป็นพระยอดขุนพลยอดนิยมอันดับต้นๆ อีกทั้งมีพุทธคุณปรากฏเด่นชัดทางด้านอยู่ยงคงกระพัน จึงมีการทำเทียมเลียนแบบออกมามากมาย ดังนั้นจะเลือกจะหาไว้สักการบูชาควรต้องพิจารณาอย่างละเอียดสักนิดกับยอดพระเครื่องจังหวัดกำแพงเพชร 

สังเกตที่เนื้อชินเก่า ชาดเก่า และทองเก่าให้ดี เพราะของเก่ากับของใหม่นั้นมีความแตกต่างกันมากเอาการครับ
ที่มาหนังสือพิมพ์ข่าวสด คอลัมน์ พันธุ์แท้พระเครื่อง  โดยราม วัชรประดิษฐ์